Phiếm: Khoảng cách thế hệ ....

Mấy hôm nay làm tài xế chở con đi chơi, đi hội hè, đi hội thảo về phim ảnh online, đi thăm chỗ này chỗ nọ ... Mỏi giò mỏi cẳng, mới nhận ra mình đã "già" rồi.
Quả nhiên là đi với tuổi trẻ, mới thấy mình già nua. "Già" vì tuổi tác là chuyện thường tình, "già" về tinh thần mới là điều đáng lo ngại :-). Đúng ra thì khoảng cách thế hệ thời nào cũng có. Nhưng trong cái thời đại internet & truyền thông hiện nay, khoảng cách thế hệ (generation gap) lại càng quá lớn. Mình làm trong lãnh vực truyền thông, công nghệ thông tin, đã mấy chục năm, mà hội nhập vào thế giới công nghệ của thế hệ trẻ, của con cái, còn thấy ngơ ngác. Huống hồ là người chưa hề biết gục gờ chấm cơm, phê tê bốc, e meo, tờ nét ....là gì. Đó là chỉ mới nói đến công nghệ kỹ thuật thôi, còn về các lãnh vực khác như âm nhạc, phim ảnh, tư tưởng, trào lưu, nghệ thuật, thời trang .....thì lại càng cách biệt nữa.

Mà có đi đến những cuộc hội thảo, những conference, những convention này, mới hiểu hết được tại sao hầu hết sự sáng tạo phong phú của thế giới đều bắt đầu ở một số quốc gia, mà không thể là ở Triều Tiên, Cu ba, Trung quốc. Cứ nhìn lại lịch sử, từ mainframe computer cho đến PC, từ Windows cho đến Apple, từ Google cho đến Facebook, từ Tom & Jerry trắng đen cho đến HD Blue-Ray, từ máy giặt máy sấy cho đến tàu ngầm, phi thuyền lên chị Hằng sao Hoả .... tất cả đều bắt đầu ở sự tự do. Tự do trong tư tưởng, tự do biểu đạt, tự do sáng tác, tự do phản biện, và tự do ... chế tạo !

Tốn bao nhiêu tiền bạc, bao nhiêu sức lực, bao nhiêu nổ lực hy sinh, bao nhiêu cải cách, những nước văn minh mới tạo dựng được một môi trường tự do dân chủ đầy ngẫu hứng cho mọi thế hệ phát triển, đa dạng & phong phú. Mọi người đều có quyền suy luận, phát biểu, chia xẻ, sáng tác, và thể hiện cái riêng của họ. Một cậu bé dị tật bẩm sinh, tự nhiên biểu diễn khả năng nhảy múa của mình trước đám đông xa lạ. Một cô gái có kích thước quá cỡ, tự tin thuyết giảng về công việc của mình, không chút ngượng ngùng. Một thần tượng giới YouTube bình dân trong quần rách áo thun, kể về lỗi lầm và sự ngu dốt của mình khi mới bắt đầu vào nghề làm video. Một cô bé rất nổi tiếng trong giới Animal Jam chia xẻ "mình rất bình thường trong học lực và gia đình cũng nghèo, nên những gì mình đã làm được, chắc các bạn sẽ làm tốt hơn" ...v.v. Những đứa trẻ mới lớn, những nhà sáng tác kinh nghiệm, những đạo diễn, những game thủ, những "con nghiện" online, những nhà kinh doanh thành đạt, những trai gái tập tễnh vào đời ... kẻ nói người nghe. Mọi thứ đều rất bình thường, đơn giản, thực tế, và gần gũi.

Không hề có những mẫu chuyện hư cấu, đề cao thần tượng, cũng chẳng có tấm gương đạo đức, và càng không hề thấy bóng dáng đảng phái, thế lực thù địch, âm mưu chính trị nào cả .... Mà chỉ là những tiếng cười, ôm nhau, la hét, tự do, hoà bình, thân thiện, tự tin, phản biện, tranh luận, đầy ngẫu hứng ... để sáng tác, để đóng góp (contribute) cho đời sống tự nhiên mỗi ngày.

Không tuyên truyền, không khẩu hiệu, không băng rôn, không cờ quạt, nhưng những thông điệp cuộc sống tự nó đã được truyền đi mạnh mẽ. Và hình như tất cả mọi người đều cảm nhận được những lời nhắn nhủ động viên gần gủi đó... Đó là "Những gì tôi làm được, các bạn chắc chắn cũng sẽ làm được". Đó là "Đừng điên cuồng bắt chước theo một thần tượng hay tấm gương nào, bởi mỗi người có một hoàn cảnh riêng. Nên có lối đi riêng, và hãy tin vào lối đi của bạn". Đó là "Niềm tin sẽ giúp bạn thành công, tự do sẽ giúp bạn thoát khỏi hạn chế của bản thân và nghịch cảnh". Đó là "Hãy làm cho cuộc sống chung quanh ngày mỗi tốt hơn". Đó là "Hãy ôm nhau thay vì xô đẩy nhau". Đó là "Hãy mơ ước và nhìn về phía trước". Đó là "Đừng sợ hãi, đừng đầu hàng, mà hãy đứng lên sau mỗi lần thất bại". Đó là "Chỉ có tình yêu mới đem lại hoà bình, bạo lực chỉ đem lại chiến tranh"  ..v.v...

Đây không phải lần đầu mình tham dự loại conference này, cũng không phải lần đầu nghe về những thông điệp tích cực trong cuộc sống. Nhưng mình muốn cảm ơn những may mắn, cảm ơn xã hội này đã cho những đứa trẻ quyền tự do căn bản để suy nghĩ và biểu đạt, tự do phát biểu và tranh luận, tự do nói về sự thật, tự do nói về đúng sai, tự do nói về tự do.

Rồi bỗng ngậm ngùi nghĩ về những khác biệt ở thế hệ mình. Có lẽ sự khác biệt lớn nhất đã bắt đầu từ hệ quả của những điều ngược lại !

Hai chữ nước nhà !

Hôm nay ngày lễ Cha (Father's Day), nghĩ đến Nguyễn Phi Khanh & bài thơ "Hai chữ nước nhà" của Trần Tuấn Khải .

Hai chữ Nước Nhà
(Nghĩ lời ông Phi Khanh dặn ông Nguyên Trãi khi ông bị quân Minh bắt giải sang Tàu)

Chốn Ải Bắc mây sầu ảm đạm
Cõi trời Nam gió thảm đìu hiu
Bốn bề hổ thét chim kêu
Ðoái nom phong cảnh như khêu bất bình

Hạt máu nóng thấm quanh hồn nước
Chút thân tàn lần bước dậm khơi
Trông con tầm tã châu rơi
Con ơi con nhớ lấy lời cha khuyên:

Giống Hồng Lạc hoàng thiên đã định
Mấy ngàn năm suy thịnh đổi thay
Trời Nam riêng một cõi này
Anh hùng, hiệp nữ xưa nay kém gì!

Than vận nước gặp khi biến đổi
Ðể quân Minh thừa hội xâm lăng
Bốn phương khói lửa bừng bừng
Xiết bao thảm hoạ xương rừng máu sông!

Nơi đô thị thành tung quách vỡ
Chốn dân gian bỏ vợ lìa con
Làm cho xiêu tán hao mòn
Lạ gì khác giống dễ còn thương đâu!

Thảm vong quốc kể sao cho xiết
Trông cơ đồ nhường xé tâm can
Ngậm ngùi khóc đất giời than
Thương tâm nòi giống lầm than nỗi này!

Khói Nùng lĩnh như xây khối uất
Sóng Long giang nhường vật cơn sầu
Con ơi! càng nói càng đau...
Lấy ai tế độ đàn sau đó mà?

Cha xót phận tuổi già sức yếu
Lỡ sa cơ đành chịu bó tay
Thân lươn bao quản vũng lầy
Giang sơn gánh vác sau này cậy con

Con nên nhớ tổ tông khi trước
Ðã từng phen vì nước gian lao
Bắc Nam bờ cõi phân mao
Ngọn cờ độc lập máu đào còn dây

Kìa Trưng nữ ra tay buồm lái
Phận liễu bồ xoay với cuồng phong
Giết giặc nước, trả thù chồng
Nghìn thu tiếng nữ anh hùng còn ghi

Kìa Hưng Đạo gặp khi quốc biến
Vì giống nòi quyết chiến bao phen
Sông Bạch Đằng phá quân Nguyên
Gươm reo chính khí nước rền dư uy

Coi lịch sử gươm kia còn tỏ
Mở dư đồ đất nọ chưa tan
Giang san này vẫn giang san
Mà nay sẻ nghé tan đàn vì ai?

Con nay cũng một người trong nước
Phải nhắc câu Gia, Quốc đôi đường
Làm trai hồ thỉ bốn phương
Sao cho khỏi thẹn với gương Lạc Hồng

Thời thế có anh hùng là thế
Chữ vinh hoa xá kể làm chi!
Mấy trang hào kiệt xưa kia
Hy sinh thân thế cũng vì nước non

Con đương độ đầu xanh tuổi trẻ
Bước cạnh tranh há dễ nhường ai?
Phải nên thương lấy giống nòi
Đừng tham phú quí mà nguôi tấc lòng

Kiếp luồn cúi, đỉnh chung cũng nhục;
Thân tự do chiên chúc mà vinh
Con ơi nhớ đức sinh thành
Sao cho khỏi để ô danh với đời

Chớ lần lữa theo loài nô lệ
Bán tổ tiên kiếm kế sinh nhai
Đem thân đầy đoạ tôi đòi
Nhục nhằn bêu riếu muôn đời hay chi?

Sống như thế, sống đê, sống mạt
Sống làm chi thêm chật non sông!
Thà rằng chết quách cho xong
Cái thân cẩu trệ ai mong có mình!

Huống con cũng học hành khôn biết
Làm giống người phải xét nông sâu
Tuồng chi gục mặt cúi đầu
Cam tâm làm kiếp ngựa trâu cho đành!

Nỗi tâm sự đinh ninh dường ấy
Cha khuyên con có bấy nhiêu lời
Con ơi! con phải là người
Thì con theo lấy những lời cha khuyên

Cha nay đã muôn nghìn bi thảm
Nói bao nhiêu tâm khảm càng đau!
Chân mây mặt cỏ rầu rầu
Càng trông cố quốc mạch sầu càng thương!

Lời cha dặn khắc xương để dạ
Mấy gian lao con chớ sai nguyền
Tuốt gươm thề với vương thiên
Phải đem tâm huyết mà đền cao sâu

Gan tráng sĩ vững sau như trước
Chí nam nhi lấy nước làm nhà
Tấm thân xẻ với san hà
Tượng đồng bia đá hoạ là cam công

Nữa mai mốt giết xong thù nghịch
Mũi long tuyền lau sạch màu tanh
Làm cho đất rộng trời kinh
Bấy giờ quốc hiển gia vinh có ngày!

Nghĩa vụ đó con hay chăng tá?
Tính toán sao vẹn cả đôi đường
Cha dù đất lạ gởi xương
Trông về cố quốc khỏi thương hồn già

Con ơi ! Hai chữ nước nhà !

(Nguồn: Thơ văn Á Nam Trần Tuấn Khải, NXB Văn học, 1984)

Animal Farm (Trại súc vật)

"Who controls the past controls the future. Who controls the present controls the past." (George Orwell)

Animal Farm (Trại súc vật), là một tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của nhà văn người Anh, George Orwell, xuất bản lần đầu vào năm 1945. Mãi cho đến ngày hôm nay, nó vẫn là một đề tài để thiên hạ chế diễu và châm biếm khi nói về sự kiểm soát vô lý, cũng như tính khôi hài của lý thuyết "All animals are equal but some animals are more equal than others" trong những xã hội kém dân chủ. Hầu hết ở bậc học phổ thông của các nước phát triển đều có dạy về cuốn tiểu thuyết này ở môn văn học, nước Mỹ cũng thế !

Thực ra ở những nước phát triển, bên cạnh những bài học ở trường, thì trong sinh hoạt hàng ngày, gia đình và xã hội cũng dạy dỗ con cái hiểu biết và thực hành quyền tự do như một xu hướng chung của thế giới văn minh. Bởi vậy đối với nhiều quốc gia, đó không phải chỉ là một sự chọn lựa, mà là một nhu cầu thiết yếu của đời sống !

Cho nên những gì đi ngược lại điều đó, không khéo có khi tưởng lợi mà thành hại lớn. Đặc biệt là khi mở cửa giao thương, kết nối, kêu gọi cùng nhau phát triển với cộng đồng thế giới bên ngoài !

Hãy đến với nhau bằng tình yêu thương ! (United By Love)

Find your way, never lose your faith... Love will always take the throne ...We are united by one love !

Hãy chọn cho bạn con đường, đừng bao giờ đánh mất niềm tin ....Tình yêu bao giờ cũng chiến thắng... Hãy đến với nhau bằng tình yêu thương !

Bài hát được chọn cho giải World Cup Russia 2018

Không có gì đặc biệt

Trích từ “Thiền Tâm Sơ Tâm – Suzuki Roshi” – nguyễn duy nhiên
(Trang mạng: Cội Nguồn)


Thầy của tôi qua đời khi tôi được ba-mươi-mốt tuổi.  Mặc dù lúc ấy tôi muốn dồn hết tâm lực vào việc hành thiền tại tu viện Eiheiji, nhưng tôi phải trở về để nối nghiệp thầy tại ngôi chùa của người.  Tôi đã trở nên rất bận rộn, cũng như mọi tuổi trẻ khác. Tôi gặp nhiều khó khăn. Những trở ngại này dạy cho tôi rất nhiều, nhưng không thấm vào đâu so với lối sống chân thật và tĩnh lặng tại tu viện.

Tu thiền đòi hỏi ta phải giữ một nếp sống đều đặn bình thường. Thiền không phải là một phương pháp náo động nào hết, mà nó dạy cho ta biết thận trọng, chú ý vào những công việc thường xuyên mỗi ngày của mình.  Những khi ta quá bận rộn và kích động, tâm ta sẽ trở nên thô thiển và tã tơi.  Điều ấy không tốt.  Nếu có thể, hãy giữ cho mình được luôn tĩnh lặng và an vui, tránh những sự kích động.

Cuộc sống của ta mỗi ngày càng thêm bận rộn, nhất là giữa thời đại văn minh này. Nếu chúng ta có dịp về thăm nơi xưa chốn cũ sau một thời gian dài xa cách, ta sẽ giật mình vì những sự thay đổi của nó. Ta không thể nào ngăn chận được sự đổi thay. Nhưng nếu ta ham thích sự náo nhiệt, hay là ngay cả sự đổi thay của chính mình, ta sẽ bị cuộc đời chung quanh cuốn trôi theo, lạc về một phương trời vô định.  Hãy giữ tâm cho được yên lặng, bằng sự thận trọng và tỉnh giác. Giữa một cuộc sống náo động và đổi thay, ta vẫn có thể sống thanh thản và quân bình được.

Thiền không phải là một phương pháp gì đáng để làm cho ta đam mê.  Có người hành thiền vì tánh tò mò, nhưng hạng người này chỉ tự làm cho đời sống họ bận rộn thêm mà thôi.  Nếu sự tu tập làm cho bạn mỗi ngày một bận rộn hơn thì vô lý quá. Tôi nghĩ rằng mỗi tuần ngồi thiền một lần cũng là đủ lắm rồi. Đừng đam mê tập thiền quá.  Những người trẻ tuổi khi ham thiền rồi thì bỏ cả mọi chuyện, muốn trốn lên núi cao hay vào rừng sâu để tu tập. Sự đam mê ấy không chân thật. Hãy cứ tiếp tục công việc hằng ngày một cách tỉnh lặng và tự nhiên.

Tu tập cũng giống như là nấu bánh – ta phải pha trộn từng chút, thực hành theo từng bước một, nhiệt độ đòi hỏi phải vừa đúng. Và chỉ có ta mới hiểu mình nhất, ta biết nhiệt độ cần thiết cho mình phải là bao nhiêu. Ta biết rõ mình cần gì. Hãy thành thật với chính mình. Nhưng nếu bị kích động, ham mê quá, ta sẽ quên đi nhiệt độ phải giữ, và làm hỏng sự tu tập của mình.  Điều ấy rất là nguy hại.

Đức Phật cũng giảng như thế về một người giữ trâu giỏi. Người chủ biết con trâu mình sức đến đâu và không bao giờ bắt nó chuyên chở những gì quá sức. Bạn biết được con đường của bạn đi và tâm trạng của bạn. Đừng mang vác nhiều quá!  Đức Phật cũng nói rằng, chuyện xây dựng cho mình cũng như đắp một con đê. Ta phải cẩn thận. Nếu hấp tấp, muốn làm mọi việc cùng một lúc, con đê sẽ bị rỉ nước.  Hãy cứ tự nhiên đắp những bờ đất cho thật cẩn thận và rồi cuối cùng ta sẽ có được một con đê thật vững chắc.

Phương pháp tu tập thận trọng, trầm tĩnh của ta trông có vẻ như là tiêu cực, nhưng không phải vậy. Đây là một phương pháp sáng suốt và hữu hiệu để ta tự tôi luyện một cách tự nhiên. Sự thật ấy rất là giản dị. Nhưng tôi thấy nhiều người không hiểu được điểm ấy, nhất là tuổi trẻ. Có người lại cho rằng phương pháp tôi nói thuộc về pháp môn tiệm ngộ, một con đường giác ngộ chậm. Điều ấy cũng không đúng. Thật ra đây chính là pháp môn đốn ngộ, vì khi ta tu tập một cách thận trọng và bình thường, thì ngay những gì ta tiếp xúc trong cuộc sống hằng ngày, tự nó cũng đã là sự giác ngộ rồi.

Thế cho nên đừng tìm kiếm một việc gì đặc biệt, cũng đừng cố gắng để đạt đến một thành quả nào. Tự tánh của bạn trong đó đã có đầy đủ hết. Hiểu được chân lý này ta sẽ thoát ra ngoài mọi sự kích động và sợ hãi. Những khó khăn, trở ngại vẫn còn đó nhưng sẽ không còn có một sự sợ hãi nào.  Chỉ khi nào đối diện với những khó khăn mà ta không ý thức được, chúng mới thật sự là một trở ngại.

 Có những hạng người bên ngoài biểu lộ một vẻ tự tin trong sự tu tập, họ cho rằng mình đang tinh tấn đi đúng đường, nhưng họ không biết rằng những việc họ làm đều phát xuất từ lòng sợ hãi. Họ đang sợ mất đi một vật gì. Nhưng nếu biết tu tập đúng cách, ta sẽ không sợ bất cứ một sự mất mát nào.  Cho dù con đường ta đi có sai, nhưng nếu ý thức được, ta vẫn sẽ không bao giờ bị dối lừa.  Không có gì để mất cả.  Tất cả chỉ có một chuỗi dài của sự tinh cần tự nhiên mà thôi.






Trích từ “Thiền Tâm Sơ Tâm – Suzuki Roshi” – nguyễn duy nhiên

Tản mạn: Ngắn dài ....

Ngày vui ngắn chẳng đầy gang,
Trông ra ác đã ngậm gương non đoài ....(Nguyễn Du)

Cách đây không lâu, Lý quang Diệu đã từng mơ ước được như Hòn Ngọc Viễn Đông. Nhưng với một đất nước nhỏ bé, không nhiều tài nguyên, nhân lực .... Ông ta đã chọn cho đất nước mình một lối rẽ khác. Nhận ra vị thế thiết yếu tàu bè qua lại giữa 2 vùng biển lớn Ấn độ dương và Thái bình Dương, Singapore đã đầu tư trang bị để trở thành một cảng biển thuận lợi nhất thế giới. Rồi đất nước họ trỗi dậy mạnh mẽ nhờ vào một vùng biển khiêm tốn và nhỏ bé đó. Đến nay Singapore đã là điểm kết nối hơn 600 cảng biển khác nhau của hơn 123 quốc gia trên thế giới (đây là số liệu mấy năm trước, nay có thể đã nhiều hơn). Nguồn lợi của bao nhiêu dịch vụ kéo theo, trạm trung chuyển, bến bãi, giao dịch tài chánh, ngân hàng, du lịch .... của một đất nước có diện tích chỉ bằng một hòn đảo của đất nước VN, đã làm thế giới ngưỡng mộ. GDP của họ đứng hàng thứ 7 trên thế giới. Công dân của họ cầm tờ passport trên tay đi khắp thế giới đầy hãnh diện, mà chả ai lo sợ "nó" sẽ ở lại làm chui hay trốn nhủi .....

Trong khi đó, đất nước VN, một đất nước đầy vị thế chiến lược, một đất nước đã từng sở hữu một Hòn Ngọc Viễn Đông năm nào. Một đất nước mà hàng trăm năm trước, từ thời Lê văn Duyệt còn làm tổng trấn Gia Định, đã là điểm cập bến với bao giao thương phồn thịnh của Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan, Anh, Pháp... Một đất nước đã từng tự hào với sự sầm uất của Phố Hội, Phố Hiến năm nào xa lắc....

Chiến tranh vô nghĩa, rồi kết thúc. Một đường bờ biển hàng ngàn cây số vẫn sơ khai. Đã gần nửa thế kỷ trôi qua.....những resorts, nhà nghỉ, khách sạn, công ty xả thải, làm thép, nhiệt điện được mọc lên. Vẫn thiếu hẳn bóng dáng của một nền kinh tế biển với những chính sách lâu dài. Những người ngư dân vẫn vật vã vừa kiếm sống từng ngày vừa phải đối chọi với những bắt nạt lộ liễu ngay chính trên lãnh hải của quê hương mình. Xé lẻ phân lô ....và vẫn còn đó những mơ mộng "rừng vàng biển bạc" ngày mỗi lụi tàn !

Vào năm 2005, khi cảng Thượng Hải lượng giao dịch bắt đầu cao hơn Singapore, những người trong giới thương mại quốc tế bắt đầu nghĩ đến một vành đai mới. Người ta bắt đầu nghĩ đến những vùng đất như Vân Phong, Phú Quốc ... và vai trò thay thế cho những cảng trung chuyển, dịch vụ logistic, ngày càng đắt đỏ. Và VN được từng được nhắm đến như một điểm sáng mới. Cơ hội đã đến, nhưng không phải ai cũng có tầm nhìn và tâm huyết để nắm bắt những cơ hội đó. Không cần phải một Lý Quang Diệu của một thời đã cũ. Không cần một cổ tích rừng vàng biển bạc như hằng mơ mộng. Không cần nhắc đi  nhắc lại một điệp khúc "dĩ vãng oai hùng", mà cần một tương lai thiết thực. Cần một kế hoạch thực tế hơn, tầm nhìn & chính sách thông thoáng hơn. Cần những kiến thức có thực và tư duy độc lập. Cần những cái tâm nghĩ về đất nước & con người với GDP nghèo nàn, vất vả. Nhưng ......

Rồi những năm gần đây, khi TQ nhận ra sự vô cùng cần thiết cho một cán cân thương mại mới, một con đường tơ lụa mới, một vành đai mới .... Thì một lần nữa VN lai trở thành một điểm ngắm quan trọng. TQ đã âm thầm từng bước, thể hiện một tầm nhìn xa lâu dài, tạo dựng vị thế độc bá của mình. Nếu ai bỏ ít thời gian nối kết những việc làm lâu nay của TQ thì có thể hiểu được phần nào. Từ lấn chiếm biển Đông, lập đảo nhân tạo, khẳng định lằn ranh, hiếp đáp các nước nhỏ. Mặt khác, cho mượn tiền, vừa đánh vừa xoa, đối thoại từng nước, dỗ dành ... Mặt chìm, mặt nổi, đầu tư kinh doanh, thu mua, mướn đất, hổ trợ tài chánh cho doanh nghiệp TQ đầu tư vùng biển, cho các "đại gia" ở các nước sở tại mượn tiền, tạo thế ràng buôc...v.v. Không dám chê bai, nhưng cái ngắn không hiểu được ý dài, một ông "đại gia" du lịch & bất động sản mới "lớn", tuổi nào hiểu được cái thâm thuý của một "con đường tơ lụa" mơ ước ngàn năm. Đó là chưa nói đến những chuyện tiền tài danh vọng và lòng yêu nước, cái riêng và cái chung, đôi khi không cùng chung mẫu số !
Thử nghĩ sơ qua nếu con kênh đào Kra được hình thành, thì vùng biển nào quan trọng nhất ? Cảng biển nước nào có nhiều ưu thế nhất ? Vai trò của Phú Quốc, Vân Phong, Vân Đồn sẽ ra sao ? Nhưng không, vẫn là những lối mòn suy nghĩ. Vẫn là những du lịch biển, cấp đất, cấp bờ, resorts .... hết "group" này đến "group" khác. Nhiều câu hỏi được đặt ra ... Liệu nhà nước thực sự thu được bao nhiêu lợi nhuận với số đất bờ biển và những quyền lợi ưu đãi như thế ? Ý là chưa phân tích đến các yếu tố quan trọng hơn về khía cạnh chuyển nhượng, an ninh quốc gia, tài nguyên dầu khí, ngư trường hải sản ngoài thềm lục địa, và những lệ thuộc lâu dài bởi các quyền lợi và ràng buộc khác.

Có nhiều con đường để dẫn đến một mục đích, nhưng cũng có những con đường chẳng bao giờ đến đích, mà chỉ là đi đến những bào chữa, hối tiếc. Người VN nào cũng mong mỏi cho đất nước quê hương mình được tốt đẹp hơn. Nhưng ngắn dài lâu nay vẫn là câu chuyện quan trọng nhất khi quyết định về hướng đi của một dân tộc.

Sáng nay ngồi uống cafe tự dưng ước gì mình trẻ lại thêm năm bảy chục năm, để nhìn thấy cảng biển quê mình phát triển ra sao. Đúng là mơ ước viễn vông !

Phiếm: Niềm tin

Có một câu nói người Tây phương thưòng nhắc đến đó là "Respect/Trust is not given, it is earned !". (Tạm dịch là : Sự kính trọng/tin tưởng không phải là cho không, mà phải tự kiếm về". Điều đó hoàn toàn đúng. Thế nhưng trong đời sống hàng ngày, lại gặp rất nhiều những trường hợp ngộ nhận. Ví dụ như nhiều vị làm quan chức, có quyền hành, thì nghiễm nhiên nghĩ rằng người khác sẽ kính trọng hoặc tin tưởng mình. Điều đó không hoàn toàn đúng vậy. Cho nên có nhiều trường hợp bị kết án hoặc buộc tội "nói xấu cán bộ" vì những câu chuyện hiểu lầm như thế. Sự tôn trọng là ở chỗ giá trị cá nhân con người và những việc làm của họ, chứ không phải là do chức vụ, quyền hạn, đặc biệt là chức vụ đó không phải do người dân tín nhiệm và chính thức bầu bán lựa chọn. Thiết nghĩ chính quyền và xã hội nên cần thiết suy gẫm lại vấn đề này, để khỏi có những cái nhìn lệch lạc, e rằng không những không sửa chữa được sai phạm, mà còn gây ra sự bất công đối với người dân lành hoặc những thuộc cấp trung thực.

"Nói xấu" nghĩa là hành động dựng chuyện, hư cấu, thiêu dệt, bôi bác, có thành không, không thành có, để hạ thấp giá trị người khác. Còn nếu mình thực sự làm xấu, hoặc nói bậy nói sai, mà thuộc cấp hoặc người dân phản ánh đúng, nói lên sự thật, phản biện vấn đề đúng, thì đó không thể cho là nói xấu được. 

Sở dĩ mình muốn nhắc đến chuyện này, vì mấy hôm nay đọc báo thấy quá nhiều ý kiến phản biện việc quốc hội VN dự luật cho mướn đặc khu 99 năm. Nhưng cũng có người cho rằng nhiều người lợi dụng chuyện đó để "nói xấu" quan chức. Mình thì luôn nghĩ là những câu chuyện quốc gia quan trọng như thế này cần phải rất rạch ròi, minh bạch, không nên nhập nhằng. Nếu không, sẽ dễ dàng tạo ra sự hiểu lầm và làm lợi cho những kẻ cơ hội chủ nghĩa, tham lam tư lợi.

Thứ nhất, thực tế là lâu nay không hiếm những vị quan chức phát biểu vô tội vạ, kiến thức hạn chế, có những sai phạm cơ bản, hoặc mơ hồ, thiếu tính thuyết phục, nên làm cho người dân lo ngại. (Tất nhiên là cũng có nhiều người tài giỏi đúng đắn chứ không phải ý vơ đũa cả nắm). Ví dụ như nói chuyện đặc khu kinh tế, một ông ban kinh tế TW, phát biểu về việc bảo vệ dự luật đặc khu, nhưng lại không hiểu gì về ý nghĩa của "đặc khu", đem so sánh đặc khu kinh tế với những khu như Chinatown, Phước Lộc Thọ ... ở Mỹ. Điều đó làm người dân quá lo lắng về tư duy và kiến thức của người hữu trách. Cho nên nhiều người dân lo sợ quá, phản biện lại, chứ không phải là nói xấu. Hoặc là như một ông quan chức khác phát biểu rất "ngây thơ" là lâu nay không biết người TQ có mua nhà đất ở VN, trong khi ông là trưởng cơ quan hữu trách về vấn đề này, đúng ra phải là người nhận biết điều đó sớm nhất. Còn một số ông khác trong lúc họp QH bàn chuyện quốc gia đại sự, lại ngồi ngủ gục..v.v. Thử hỏi, với những câu chuyện chính mắt thấy tai nghe như thế, thì làm sao người dân không lo ngại? Họ quan tâm, và nói lên sự thực chứ không phải bịa chuyện nói xấu. Thực ra thì đất nước nào lại không có tình trạng này, chỉ là nhiều hay ít. Khác nhau là ở nhiều nơi trên thế giới, quốc hội và các chức vụ quan trọng trong chính quyền là do người dân trực tiếp chọn lựa bầu ra, còn ở một số ít quốc gia khác là do bố trí sắp đặt. Suy cho cùng thì chuyện "nói xấu" "nói tốt" chỉ là chuyện nhỏ, quan trọng hơn là làm sao để thay đổi được ấn tượng tốt xấu và tạo được niềm tin trong lòng người dân. Thiết nghĩ một chính phủ cũng không nên quá lo lắng về chuyện đồn đãi, vì những người có trí khôn chắc chắn sẽ hiểu được đâu là sự thật, đâu là tin đồn. Do vậy điều quan trọng muốn nói đến ở đây là nguyên nhân và sự thật về niềm tin của người dân đối với quan chức và chính quyền trong một đất nước.

Thử nghĩ dăm ba hôm lại đọc được một số phát biểu khôi hài, và những ứng xử trịch thượng của một vài vị quan chức trên báo trên đài, làm sao tránh khỏi chuyện hoài nghi. Ví dụ những câu chuyện như buôn chổi đót, nuôi heo, chạy xe ôm để làm giàu mà cũng nói được, như thế sẽ không bao giờ thuyết phục và tạo dựng được niềm tin của người dân. Mà một khi đã không tạo dựng được niềm tin, thì làm sao người ta lại có thể tin tưởng mà dựa dẫm vào những quyết định hoặc khả năng của họ ? Nếu có chăng, thì cũng chỉ là gật gù bên ngoài vì sợ phiền phức. (Again, trust is earned, not given !). Thời đại hôm nay, dân trí ngày càng cao, không thể cứ coi thường sự hiểu biết của người dân, càng không thể bắt buộc người ta phải nghe theo những điều vô lý được. Tôn trọng trí tuệ người khác cũng chính là tôn trọng chính mình vậy !

Thứ hai, cũng lại là câu chuyện niềm tin. Thử nghĩ tại sao khi nghe đến chuyện cho mướn "đặc khu", là người dân nghĩ ngay đến chuyện cho TQ mướn ? Và tại sao khi nghĩ đến TQ, thì người dân lại lo lắng sợ hãi đến thế ? Chuyện này thì chắc ai cũng hiểu câu trả lời, khỏi cần bàn thảo ở đây. Ông bà xưa thường nói "có lửa mới có khói". Ngay cả những chuyện rõ ràng như ngư dân bị tàu TQ đánh đập hoặc lãnh hải bị TQ vi phạm lấn chiếm, mà báo chí vẫn chỉ có thể dám nói là tàu “lạ” người “lạ”, thì làm sao người dân có thể vững lòng tin ? Mình vẫn luôn nghĩ rằng niềm tin không phải tự nhiên mà có được, và chuyện đánh mất niềm tin cũng không phải là chuyện chỉ xảy ra trong một buổi một ngày. Do vậy, để khôi phục lại niềm tin đối với người dân, thì sự kiện "đặc khu" này chính là một cơ hội tốt nhất để các ngài hữu trách thể hiện cái tư duy, cái tâm, cái tầm đối với đất nước và đồng bào của họ.

Suy cho cùng thì người dân của đất nước nào cũng vậy, họ luôn gởi gắm tâm tư nguyện vọng vào những cấp lãnh đạo và người đại diện cho họ. Có những nơi người dân được quyền bầu bán, có những nơi không được quyền bầu bán. Nhưng điểm chung vẫn là nỗi thiết tha mong mỏi ở các cấp lãnh đạo có những quyết định sáng suốt để dẫn dắt đem lại lợi ích cho bản thân, cho gia đình, và cho đất nước của họ. Tất nhiên càng mong đợi nhiều, càng tin tưởng lớn, thì lại càng dễ thất vọng và bức xúc khi sự mong mỏi đó không được đáp ứng. Khi niềm tin không còn, người dân thường có những nỗi lo sợ mơ hồ, nhạy cảm, và dễ vỡ oà.

Còn nói đến sự nguy hiểm tiềm ẩn và hậu quả của những chính sách đầu tư, xâm lược, tận thu, lợi dụng ý đồ, mưu toan chính trị ..v.v. của TQ đối với những quốc gia khác trên thế giới, đến nay không còn là điều mới lạ nữa. Chỉ cần mở mạng lên, từ những đặc khu Boten của Lào, những "Baoding villages" ở châu Phi,  SEZ ở Nam Á, Sri Lanka v.v.. mọi người đều có thể tự mình nhận định được giá trị hư thực về triết lý đầu tư của chính phủ TQ. Dĩ nhiên ở nước nào cũng có người tốt kẻ xấu, bên cạnh những nhà đầu tư tham lam lũng đoạn, cũng không hiếm những nhà đầu tư đàng hoàng nghiêm túc. Không khéo phân tích rõ ràng lại dễ dàng lôi cuốn vào những bài xích vô căn cứ. Cũng không nhất thiết cứ cho ngoại quốc mướn đất là phải sai bậy. Điều đó còn lệ thuộc vào các điều khoản hoạt động kinh doanh và mức độ kiểm soát chủ quyền đối với từng quốc gia hoặc địa phương. Và càng không phải là cứ mở đặc khu kinh tế thì thành công. Trên thế giới cũng có nhiều đặc khu "tiền mất tật mang", bởi lẽ điều kiện cần và đủ cho một đặc khu kinh tế thành công, còn nhiều yếu tố liên quan khác nữa. Cho nên cũng tuỳ vào cách làm như thế nào, sự lựa chọn triết lý kinh doanh của nhà đầu tư, quan niệm lợi ích chung & riêng của những người điều hành, cũng như các lợi ích ngắn hạn và dài hạn của cả đôi bên.

Lâu nay, quan điểm chung và nổi bật nhất của thế giới về các nhà đầu tư TQ (đa số), là triết lý kinh doanh tiếm đoạt, thiếu tính nhân văn, thiếu sự tôn trọng các quyền lợi dân sinh môi trường tại những nước sở tại. Bởi vậy nên các nhà đầu tư TQ, đặc biệt là những công ty có liên quan đến chính phủ nhà nước, thường có xu hướng đầu tư và "thành công" ở những nước chậm phát triển, thiếu vốn, không tôn trọng bản quyền, tham nhũng, thích hối lộ, chính sách đầu tư còn nhiều kẽ hở…v.v. Đây không phải là một sự kỳ thị hoặc chủ trương bài xích, mà là những hiện tượng thực tế, hoàn toàn có thể kiểm chứng được. Bởi vậy, TQ không hề có một "quyền lực mềm" trên thế giới, cho dù họ sở hữu một nền kinh tế mạnh mẽ như hôm nay. Từ bỏ sự nghèo đói lâu đời của nền kinh tế quốc dân XHCN, để đi lên bằng mọi giá, và trở thành thị trường lao động giá rẻ, phát triển công nghệ gia công cho các nước tư bản phương Tây, chính phủ TQ cũng phải trải qua những mất mát đánh đổi nhất định. Và dĩ nhiên họ cũng nhận ra điều đó, nên cố gắng để thay đổi và khắc phục hàng ngày, để tạo uy thế mới đối với thế giới. Tuy nhiên đây có lẽ là một thử thách khó khăn nhất của TQ bởi triết lý kinh doanh của họ đã lâu đời gắn liền với những nét đặc thù văn hoá nhân văn, và những hạn chế tất yếu bởi cơ chế chính trị ở đất nước họ.

Tất nhiên là thời đại nào cũng vậy, quốc gia nào cũng thế, những yếu tố quyết định dẫn đến hiểm hoạ cho quốc gia dân tộc chủ yếu vẫn là do những người trong cuộc, do những người trực tiếp điều hành đất nước gây ra. Trong đó có sự đánh đổi và lựa chọn giữa quyền lợi đất nước và quyền lợi cá nhân bao gồm lợi ích nhóm. Những lựa chọn đó hoàn toàn lệ thuộc vào tư duy ngắn dài của các thế hệ lãnh đạo. Một đất nước như VN đã từng trải qua bao cuộc chiến, từng bị lấn chiếm, bị đô hộ, bị thiệt thòi, bị lệ thuộc ngoại bang….Chắc hẳn hơn ai hết, người dân VN sẽ thấu hiểu những nỗi buồn thân phận, hiểu được những mất mát, tủi nhục, ám ảnh lâu dài. Và cũng chính dân tộc VN là một dân tộc có nhiều kinh nghiệm sâu sắc nhất trong việc nếm trải những hệ lụy xung đột, mâu thuẫn nội tại chồng chất kéo dài qua nhiều thế hệ cho đến ngày nay, mà nguyên nhân sâu xa được gây ra bởi những đánh đổi vội vàng và tư duy ngắn hạn trong quá khứ.

Tóm lại, dân tộc nào cũng thế, sự lựa chọn sáng suốt ở hiện tại sẽ quyết định vận mệnh tương lai của đất nước trong tương lai. Đó là chuyện tất nhiên không gì phải bàn cãi. Mình cũng luôn hy vọng là niềm tin của người VN hôm nay và ngày mai sẽ tốt đẹp hơn “niềm tin" của ngày hôm qua. Rất mong vậy !

Nghe Trịnh công Sơn hát .....

Hôm nay ngày lễ thiếu nhi nghĩ về những gì sẽ còn lại. Gia tài của Mẹ chắc chắn không nên chỉ là những con số 1000, 100, 20, 99 ....

Fort Sumter - Nơi bắt đầu của cuộc nội chiến Civil War

Mãi cho đến ngày nay, những quan niệm "tốt", "xấu" về cuộc nội chiến Civil War (Nam, Bắc) của Mỹ vẫn còn là những đề tài bàn thảo sôi nổi mỗi lúc có dịp nhắc đến. Người Mỹ không tự hào về cuộc chiến này, nhưng họ có dạy về nó trong giáo trình phổ thông như một bài học kinh nghiệm của đất nước. Có nhiều người cho rằng đó là một cuộc chiến vô nghĩa, đáng xấu hổ. Ngược lại, một số người khác cho rằng đó là cuộc chiến cần thiết để tạo ra sự đoàn kết (united), và dẫn đến sự hùng mạnh của đất nước Mỹ ngày hôm nay. Tuy nhiên theo mình cái đáng học hỏi nhất là cách kết thúc chiến tranh và cách giải quyết các mâu thuẫn của đôi bên sau cuộc chiến.

Những đứa bé ở Mỹ luôn được dạy dỗ và ủng hộ thể hiện chính kiến của bản thân. Vì đó cũng là quyền tự do ngôn luận của mỗi con người. Cho nên những đứa trẻ ở xứ này rất mạnh dạn nói lên cảm nghĩ của mình về bất kỳ một cuộc chiến tranh nào. Hôm cuối tuần rồi, mình dẫn con đi thăm Fort Sumter, nơi nổ phát súng đầu tiên khởi đầu cuộc chiến Civil War vào năm 1861. (Fort Sumter là một hòn đảo nhỏ ngoài vịnh của thành phố Charleston SC, một thành phố được mệnh danh là TP đẹp nhất nước Mỹ). Ông nhân viên bảo tàng đang hùng hồn diễn thuyết về ý nghĩa của Civil War và Fort Sumter, thì mấy đứa nhỏ giơ tay xin phản biện, phát biểu quan điểm ngược lại, trong đó có thằng con mình. Tất nhiên là không đứa nào bị “buộc tội”. Nhiều người lớn thấy mắc cười, nhưng người nhân viên bảo tàng rất tôn trọng các ý kiến phản biện đó và trả lời một cách công bằng. Rất chuyên nghiệp !

Thực ra mình cũng đọc và học hỏi được rất nhiều từ cuộc chiến này. Ngoài những bài học về sự kỳ thị phân biệt, tư duy hạn hẹp, tự tôn cực đoan, luôn là yếu tố gây ra chiến tranh, thì có một câu nói mà mình luôn tin là đúng. Đó là "Đằng sau một cuộc chiến, có thể tốt đẹp hơn hoặc tồi tệ hơn, hoàn toàn lệ thuộc vào cách kết thúc vấn đề và ứng xử của bên thắng cuộc". Rõ ràng là sau cuộc nội chiến Civil War, đất nước Mỹ đã nhận ra được những sai phạm, họ thay đổi ứng xử để trở nên đoàn kết hơn và mạnh mẽ hơn.

Rằm tháng 4

Hôm nay rằm tháng 4, nghĩ về ngày lễ Phật Đản ở quê nhà. Nhìn lại ngày xưa thời thái tử Siddhartha ra đời, người Ấn độ chủ yếu xử dụng lịch Hindu. Nhưng sau khi Ngài đắc đạo, truyền giảng rồi nhập diệt, thì đạo Phật phát triển qua nhiều quốc gia khác. Mỗi quốc gia tổ chức ngày lễ Phật Đản khác nhau, quy ra theo cách tính niên lịch của họ. Ngày nay, nhiều nhà nghiên cứu đã đồng ý rằng Đức Phật ra đời vào khoảng đầu tháng 4 âm lịch (Lunar) tại vườn Lumbini thuộc đất nước Nepal ngày nay. Tuy nhiên, các nước theo Phật giáo vẫn thường tổ chức lễ Phật đản (Vesak) theo thông lệ mà họ đã chọn. Ví dụ như TQ, Hàn tổ chức ngày 8 tháng 4 Âm lịch Tàu, Tây Tạng tổ chức ngày 7 tháng 4 lịch Tây Tạng. Việt Nam và một số nước châu Á thường tổ chức vào rằm tháng 4 âm lịch, dựa vào Phật Lịch ngày trăng tròn Uposatha...vv.
Bên cạnh đó, có nhiều chùa ở VN còn tổ chức Phật Đản, Vu Lan cả tháng như một mùa lễ hội, ví dụ như Mùa Phật Đản Sanh, Mùa Vu Lan Báo hiếu..v.v. Mình nghĩ đó cũng là điều tốt thôi, tạo cơ hội cho nhiều người đi chùa, hành thiện, sống hỷ xả an lạc, nhắc nhở việc học hỏi tu tập trong cuộc sống. Tuy nhiên mình nghĩ, cũng không nên quan trọng thái quá và đặt nặng việc đúng sai ngày giờ sinh ra của Ngài. Ngày nào, khắc nào, rồi cũng chỉ là một một dấu mốc, một khái niệm hiện hữu tạm thời mà thôi. Cái chính và quan trọng hơn nhiều là nằm ở chỗ khác, đó là sự tinh hoa về cái "Đạo" của Ngài. Chính cái đạo truyền bá của Ngài dẫn đến sự tỉnh thức và giác ngộ trong cuộc sống, góp phần làm cho thế giới chung quanh ngày mỗi an vui hơn. Giúp cho cuộc sống hàng ngày của mỗi chúng ta nhẹ nhàng hơn, an lạc và ý nghĩa hơn.

Còn chăm chú vào ngày tháng năm sinh đúng hay không đúng, lễ hội lớn hay nhỏ, liệu có đổi thay gì chăng ? Chưa nói đến là thời đó nhiều niên lịch không đồng nhất, chiến tranh tôn giáo giữa các vùng miền, bộ tộc liên miên xảy ra, tàn phá các đền đài văn bản sử kiện. Nhiều sử liệu còn lại ngày nay cũng chỉ là do truyền khẩu hoặc sao đi chép lại, tam sao thất bổn. Có khi bây giờ mà gặp được ông Phật, hỏi cho ra lẽ, thì ổng cũng chẳng biết mình sinh ngày nào. Nếu nói cho cạn ý hơn, thì cái ngày đó cũng không phải là ngày ông Phật ra đời, mà chỉ là ông thái tử Siddhartha ra đời. Mãi cho đến ba mươi mấy năm sau, thái tử Siddhartha mới trở thành Đấng giác ngộ ... Lúc đó “Phật" mới được ra đời :-). Bởi vậy, đôi khi thấy qua bao nhiêu năm rồi mà đến giờ vẫn có nhiều nhà nghiên cứu và một số sư thầy còn tranh cãi quyết liệt đúng sai ngày nào ông Phật sinh ra, mình thấy cũng hơi phí phạm.

Còn mình thì từ ngày xa xứ, cứ đến các ngày lễ lớn như Phật Đản, Vu Lan, lại nhớ đến ngày xưa, thưở còn bé sống ở quê nhà. Ngày nay, người Việt trôi dạt và có mặt khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên họ vẫn duy trì thờ cúng và tổ chức những lễ hội tôn giáo như Phật Đản, Vu lan, Phục sinh, Giáng Sinh.... Rất đáng trân trọng. Nhân mùa Phật Đản, mình thân chúc tất cả các bạn bè thân hữu cùng gia đình luôn thân tâm an lạc, gặp nhiều may mắn.

Happy Memorial Day !

Môn đăng hộ đối

Cuối tuần rồi, một đám cưới lịch sử đã diễn ra, cả truyền thông thế giới đưa tin. Đó là đám cưới của Prince Harry xứ sương mù và cô gái nguời Mỹ Meghan Markle. Sự rầm rộ lần này không đơn giản chỉ là một đám cưới hoàng gia như trước đây, mà bởi vì những bất quy tắc những ngoại lệ xưa nay chưa từng có của hoàng gia Anh quốc. Harry cũng không phải là đích tôn, Meghan cũng không phải là quý tộc, nhưng đám cưới họ được coi là rầm rộ nhất trong những thập niên gần đây. Dĩ nhiên là bên cạnh những chúc tụng, hâm mộ, hoan hô, đồng tình cho cặp đôi đặc biệt này, thì cũng có những chê bai dè bỉu, dị nghị về bối cảnh và thân phận của cô dâu Meghan Markle.

Nhiều nhà phân tích, kể cả Paul Burrell, cựu quản gia hoàng gia Anh, đã cảnh báo Meghan là tập trung những gì kiêng kị nhất của hoàng gia Anh quốc. Một hôn nhân hoàn toàn không hề theo nguyên tắc "môn đăng hộ đối" xưa nay. Mà đúng vậy, một cô gái lai da đen, người Mỹ, từng ly dị, lớn tuổi hơn chồng, theo nghiệp truyền thông, gia đình bối cảnh ly dị, phức tạp (đến nỗi cha ruột & chị của cô dâu cũng không tham gia đám cưới) ... tất cả đều là vùng cấm của hoàng gia Ăng lê.
Đến ngày cưới, ông cha chồng là thái tử Charles, phải thay thế cha ruột, dìu cô dâu Meghan vào sảnh lễ. Nữ hoàng Anh cho cô dâu mượn vương miện. Mục sư da đen người Mỹ lần đầu đăng đàn tại hôn lễ hoàng gia ..... toàn là chuyện lạ, nên bàn dân thiên hạ & báo đài tha hồ dài chuyện. Chắc vài hôm nữa thế nào Hollywood cũng làm phim về câu chuyện này :-) .

Lâu nay mình vẫn luôn tôn trọng những con người dám vượt qua nghi lễ và thông lệ đời thường, bất chấp thị phi tầm phào để đeo đuổi những mơ ước cao cả và hạnh phúc đích thực. Người ta thường nói những người cá tính mạnh mẽ mới dám đi ngược giòng, mới dám đeo đuổi những thứ không thuộc về cái "norm" (cái thường lệ) của thiên hạ. Nhiều cam go, nhiều thử thách hơn. Đó chính là cái nghiệp & cái giá của họ phải có trong cuộc sống. Nhưng đó cũng lại là những chất liệu cần thiết cho cuộc sống, đi tìm hạnh phúc và thành công từ chính bản thân.

Người VN mình cho đến ngày hôm nay cũng còn nhiều cuộc hôn nhân đi theo sự sắp đặt, mai mối không tình yêu, hoặc tìm kiếm "môn đăng hộ đối" để ở với nhau. Thế mà họ vẫn sống bên nhau cả kiếp, con cái đầy đàn. Cho nên chuyện tình cảm cũng khó nói được, chẳng có gì đúng sai, chẳng ai bảo đảm được điều gì. Cuối ngày, cái quan trọng nhất của hạnh phúc vẫn là do quan niệm cuộc sống và cảm nhận của từng người trong cuộc.

Riêng về quan niệm môn đăng hộ đối, thì có lẽ người VN ta là nặng nề nhất. Thực ra, chưa nói đến chuyện cưới hỏi, yêu đương, mà ngay cả đời sống hàng ngày, quan hệ bạn bè, nhiều người cũng quan niệm "môn đăng hộ đối" như thế. Có nhiều địa phương, gia đình, rất nặng nề. Gặp nhau là hỏi quan hệ xuất xứ, gốc gác ông bà. Lần đầu đến nhà ai, hay về nhà bạn trai bạn gái, đều phải thông qua những câu hỏi sát hạch giống nhau. Ngay cả đến thời này, một số người thuộc thế hệ trẻ gặp nhau, tiệc tùng đình đám, vẫn cứ tự xưng thiệu con cháu ông này bà nọ, giòng dõi tông tích ..v.v. Thậm chí đăng tải luôn lên trên mạng xã hội cho thiên hạ cùng biết. Đăng hết chuyện mình, đăng dùm luôn chuyện người khác :-).
Nhưng đó cũng là lẽ thường, thuộc về văn hoá vùng miền. Dĩ nhiên ai cũng hiểu rằng gốc gác, quan hệ ông này bà nọ, cô dì chú bác, cũng chả chứng minh được điều gì cho giá trị bản thân của họ. Bên cạnh đó thì cũng có những địa phương hoặc gia đình chỉ chú trọng đến giá trị con người, chả cần quan tâm giòng tộc gốc gác, chơi với ai thì biết người đó, thấy hợp nhau thì làm bạn bè, thì nhậu, thì gần nhau, thì yêu nhau, cưới nhau .... đơn giản thế thôi.

Mình thường nói đùa nếu quan niệm lý lịch, gốc gác kiểu VN, thì cỡ ông Jackson, Clinton, hay Obama còn lâu mới làm được tổng thống. Nhưng cũng lạ, có nhiều người ngày xưa đi làm cách mạnh để "xoá bỏ giai cấp", thì hôm nay cưới hỏi cho con lại đòi hỏi "môn đăng hộ đối". Ngay cả ở Sài Gòn hôm nay, nhiều gia đình quan chức được cho là gia đình quý tộc của TP, thì cũng mới hôm nào khai là "bần cố nông" trong tờ khai lý lịch. Có một số người thành đạt vốn là nhờ lý lịch gia đình và quan hệ xã hội nên càng không dám vượt qua cái ải "môn đăng hộ đối". Nghịch lý và buồn cười !
Xưa nay chuyện giàu nghèo sang hèn vốn dĩ chỉ mang tính giai đoạn. Người xưa thường nói "không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời". Đó là chưa bàn đến cái giàu sang có được là do đâu ?
Thiết nghĩ, thời thế luôn đổi thay, cái quan trọng nhất của con người vẫn là giá trị bản thân, đạo đức & trí tuệ của từng cá nhân. Đúng ra, gia đình gốc gác nghèo hèn mà giữ được tư cách đạo đức, tài năng và thành đạt, thì càng đáng được quý trọng & tôn kính. Vả lại tình yêu thực sự thì liên quan gì tới hoàn cảnh xuất xứ của họ. Vậy sao phải từ chối người khác vì không "môn đăng hộ đối". Vậy sao nỡ đem cái hạnh phúc của con cháu, hoặc của bản thân mình, để trao gởi và dựa dẫm vào những thứ không thuộc về mình. Liệu có công bằng hay chăng ?

Hoan hô Harry & Meghan. Chúc phúc và luôn tôn trọng những ai tự tạo hạnh phúc bằng chính tình yêu và khả năng của bản thân !

Một bài viết cũ ...

Mấy hôm nay truyền thông Đức và Slovakia sôi nổi đưa tin về phiên toà ở Đức liên quan đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. Ầm ĩ tới mức trong phiên họp báo của thủ tướng Slovakia Peter Pellegrini và bà thủ tướng Đức Markel, cũng nhiều câu hỏi về vụ này được nêu ra. Và ông T/T Slovakia phải đòi triệu lịnh đại sứ VN để điều trần chi tiết sự việc. Có thể có ảnh hưởng rất nhiều đến quan hệ ngoại giao sau này ! 

Nhớ tới một bài viết hồi năm ngoái ....

Phiếm: Đựợc & Mất

Cũng là ngày cuối tháng Tư ...

Cũng là những ngày cuối tháng Tư. Hôm qua giờ đọc, theo dõi, tin tức Hàn Quốc/Triều Tiên, mà thấy lòng mình nhiều tâm trạng, cảm xúc vui buồn lẫn lộn. Mừng cho đất nước thiên hạ, mà ngậm ngùi cho thân phận của đất nước mình ngày xưa. Nhìn lại, kể từ khi "quốc tế cọng sản" được hình thành dựa trên nền tảng lý thuyết tư tưởng xã hội của Karl Marx (một lý thuyết mà trên thế giới hiện nay còn rất ít người nhắc đến), thì có 3 quốc gia bị chia cắt là Đức, Việt Nam, và Hàn Quốc.

Tây Đức phát triển ào ạt, Đông Đức thì chậm tiến lạc hậu. Nhưng đất nước Đức đã chọn giải pháp hoà bình dân tộc để thống nhất đất nước. Không chiến tranh, không giết chóc nhau, không hận thù nhau. Người dân Tây Đức rộng lượng, cưu mang, dìu dắt người anh em Đông Đức bên kia chiến tuyến, đã rời bỏ chủ nghĩa cọng sản để quay về với quyền lợi quốc gia, rồi cùng nhau xây dựng đất nước. Bà Thủ Tướng Angela Markel hôm nay cũng là người từ nước cọng sản Đông Đức.

Sự chia cắt của Hàn Quốc và Triều Tiên (cũng như Việt Nam), là hệ quả trực tiếp của cuộc chiến tranh lạnh (The Cold War) của những "đại gia" thế giới sau đệ nhị thế chiến. Nhưng đáng tiếc, những cuộc chiến tranh đó đã được diễn giải nhiều cách khác nhau, để phục vụ cho những mục đích riêng nhất định. Bao nhiêu năm qua, Nam Hàn phát triển rực rỡ, nhanh chóng trở thành một trong những nước có nền kinh tế lớn mạnh của thế giới, có nhiều thương hiệu tên tuổi. Trong khi đó, người anh em phương bắc, Triều Tiên, vẫn nghèo đói, dân tình khốn khổ, bưng bít. Đã có những năm tháng đánh giặc mồm, xung đột, căng thẳng, hù doạ nhau. Nhưng cuối cùng, họ đã chọn giải pháp hoà bình, bắt tay nhau đình chiến, không bắn giết nhau, để tìm giải pháp tốt đẹp cho dân tộc họ.
Lâu nay mình không thích chú Ủn, vì tư tưởng độc tài, kẻ cả, Chí Phèo, cha truyền con nối, phi dân chủ ... Nhưng nhìn hành động và cách ứng xử để tìm giải pháp hoà bình cho dân tộc họ trong những ngày qua, mình kính trọng sự tỉnh thức của Kim Jong Un.
Một số người vẫn bán tin bán nghi cho rằng chú Ủn làm thế vì sợ Trump, sợ Tập, nghe lời Tập dụ dỗ theo chủ trương con đường tơ lụa, vì khu chế xuất tên lửa nguyên tử đã bị phá huỷ .... Thiết nghĩ, dù nguyên nhân gì chăng nữa, một người lãnh đạo tỉnh ngộ và can đảm, dám thay đổi cái duy ý chí của họ, để chọn giải pháp tốt đẹp hơn cho người dân và đất nước, thì đó là điều rất xứng đáng để ca tụng !

Nhìn lại thì trong 3 đất nước bị chia cắt ngày xưa, chỉ có VN là đã đi theo con đường chiến tranh giết chóc nhau để thống nhất đất nước. Tại sao ? Với thông tin rõ ràng của thời đại hôm nay, không khó lắm cho những ai muốn tìm hiểu chân tướng lịch sử !

Suy cho cùng, điều tệ hại nhất xưa nay của những cuộc chiến tranh là nạn nhân không biết mình là nạn nhân, chết mà không biết sao mình chết. Nhưng hậu quả sau lưng của những cuộc chiến đó còn khủng khiếp hơn nhiều. Đó là những sự hận thù, đố kỵ, huênh hoang, phân biệt, ảo tưởng chính nghĩa, ảo giác thắng thua.... của đôi bên còn kéo dài triền miên, có khi gấp năm bảy lần thời gian của cuộc chiến tranh tương tàn thực sự xảy ra. Chú Ủn, một cậu bé mới lớn, sống trên nhung lụa của nhân dân, thông tin hạn hẹp, lại có thể nhìn ra điều đó. Cho dù 65 năm đã trôi qua, một thời gian quá dài để giam hãm một đất nước, cuối cùng còn một lối thoát. Quả là điều rất đáng ngưỡng mộ. Công bằng mà nói thì mọi tư duy mạnh dạn thay đổi để đem lại sự hoà bình và thịnh vượng thực sự cho dân tộc đều rất đáng tôn trọng. Chỉ có điều càng kéo dài những mâu thuẩn & sai trái, thì càng dày vò dân tộc & đất nước, càng phí phạm thời gian để phục hồi sau này, và chắc chắn sẽ mất đi nhiều cơ hội để sánh vai cùng thiên hạ .

Ngày xưa mình kính trọng cách hành xử của Tướng Lee & Tướng Grant trong cuộc chiến Civil War (Nam-Bắc) của Mỹ. Hôm nay lại nghiêng mình nể phục Moon Jae-in & Kim Jong Un. Mong điều tốt đẹp nhất đến với dân tộc kim chi & củ sâm !

Bắc Hàn & Nam Hàn đình chiến

Đợi phà ở Fort Fisher

Hoàng hôn buông tiếng thở dài
Lao xao con sóng đùa dai mạn thuyền
Rán chiều dấu nỗi buồn riêng
Vòm lau tắt nắng sầu nghiêng mái đầu

Phà ơi, còn đợi bao lâu ?
Ghềnh xa chiếc bóng giăng câu lạc loài
Chân trời dăm cánh chim bay
Vàng trơ bãi vắng đổi thay dã tràng

Công hầu sớm hợp chiều tan
Tang bồng chưa thoả luống tàn tháng năm !

PN

Ngày 10/3 Âm Lịch

Thành kính tri ân !

University vs. College - Đại học & Cao đẳng ở Mỹ, tây ta lẫn lộn !

Thỉnh thoảng có người quen, bạn bè hỏi thăm về các trường đại học & cao đẳng ở Mỹ. Định bụng hôm nào rãnh rỗi sẽ giải thích chi tiết chút, mà cứ bận hoài. Sáng nay lại có anh bạn ở Bình Dương gọi điện hỏi về sự khác biệt giữa "college" và "university" ở Mỹ, vì đang gặp tư vấn xin cho con đi du học. Người ta bảo anh college là như trường cao đẳng dạy nghề bên VN.

Thực ra là giữa tiếng Anh và tiếng Việt có những khái niệm không tương đồng, nhất là trong dịch thuật, nên khó mà giải thích cho sát nghĩa được. Nôm na là ở Mỹ, college hoặc university là bậc học sau phổ thông, như ở VN gọi là đại học. Còn nếu hiểu nghĩa của chữ "college" ở Mỹ như là cao đẳng bên VN thì không chính xác.

Thông thường người ta dùng chữ "college" như một khái niệm chung của bậc đại học 4 năm (undergraduate) trong lúc nói chuyện giao tiếp hàng ngày. Ví dụ như : Did you go to college (Anh có học đại học không) ? What is your college degree (Anh học đại học ngành gì) ? ..vv. Tuy nhiên, khi phải phân tích chi tiết ra nghĩa của chữ college và university, thì cũng có điểm khác biệt về cách xài chữ, cũng như cách đặt tên cho các trường đại học trong nước (đa số thôi, chứ không tuyệt đối).

Trước hết là ở Mỹ hầu hết ở mỗi quận, đều có trường "Community College" (tạm dịch là Cao đẳng cộng đồng). Những trường này được lập ra chủ yếu để phục vụ địa phương, chương trình đào tạo 2 năm. Tốt nghiệp xong, được cấp bằng "Associate's degree". Những trường này cũng có nhiều ngành, bộ môn, khác nhau. Nhiều trường có dạy cả nghề nữa, ngắn hạn, và chỉ cấp chứng chỉ (diploma). Chuyện tốt nghiệp đại học ở Mỹ thì dựa vào số tín chỉ của các môn học đã hoàn thành. Nên dù chủ trương của cao đẳng cộng đồng là 2 năm đào tạo, nhưng ai có điều kiện hoặc học giỏi thì học ngắn hơn. Ngược lại có người vừa đi học vừa đi làm, học cả 3, 4 năm chưa xong. Cũng bình thường thôi, ở xứ này không phải cứ nhất thiết học lên cao là học giỏi, mà còn lệ thuộc vào điều kiện gia đình, điều kiện tài chánh nữa. Nhiều người giỏi nhưng có những trách nhiệm gia đình khác nên không học tiếp được. Ngược lại, nhiều người học xoàng thôi, nhưng có điều kiện miệt mài hoài thì cũng tới nơi tới chốn. Hệ đại học 4 năm, hay thạc sĩ, tiến sĩ gì cũng theo nguyên tắc tín chỉ đấy (dĩ nhiên học lên cao thì còn phải đòi hỏi nhiều thứ khác, luận án, luận văn ... linh tinh nữa). Điểm đặc biệt của trường "community college" là thủ tục xin vào đơn giản, học phí rẻ, gần nhà, tiện lợi. Học xong lấy bằng Associate Degree cũng có thể kiếm được việc làm ngay, nhất là những hãng xưởng tại địa phương. Riêng những học sinh của trường Community College muốn học lên cao hơn, có thể chuyển trường lên các đại học hệ 4 năm học tiếp. Dĩ nhiên những môn cần học để có thể chuyển trường (transfer) có phần khác hơn chút đỉnh. Học sinh có thể tư vấn hỏi ý kiến các nhân viên hướng dẫn tại trường để biết thêm chi tiết, và tiết kiệm thời gian học đi học lại.
Có thể lâu nay nhiều người thường dịch thuật hoặc nói tắt chữ "community college" ra thành "college", nên một số người đã hiểu lầm trường "college" nghĩa là trường cao đẳng cộng đồng (community college), và coi là giống như là cao đẳng của VN ta. Điều đó không đúng lắm, vì trường "college" có nghĩa rộng lớn hơn. Nhiều người di trú, tị nạn, khi mới vào nước Mỹ, đã đi theo con đường học ở cao đẳng cộng đồng (community college) trước, rồi mới leo dần lên các bậc cao hơn . Chuyên cần, túc tắc rồi cuối ngày thì cũng thành bác sĩ kỹ sư cả thôi !

Đúng ra, thì đại đa số trường "college" là trường đào tạo 4 năm, và cũng cấp bằng "bachelor's degree" (nhiều người VN gọi là bằng cử nhân) như các trường university khác. Thông thường, thì các trường college có hệ thống điều hành riêng biệt, độc lập, quy mô nhỏ hơn, và không có chương trình "graduate programs" (bậc sau cử nhân, đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ ..). Nhưng cũng có một số ít trường college trực thuộc hệ thống điều hành và nằm trong phạm vi của các trường university. Ngoài ra, cũng có một số trường college có chương trình graduate (sau cử nhân) nhưng rất hạn chế.

Còn nói về university, thì khái niệm rộng rãi hơn. Các trường university thường quy mô lớn hơn, đa dạng ngành nghề hơn, có khi có cả hệ thống nhiều cơ sở, ở nhiều địa phương khác nhau. Ngoài việc đào tạo chương trình undergraduate (cử nhân), trường university thường có cả chương trình graduate (sau cử nhân), đào tạo và cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ cho nhiều ngành nghề khác nhau. Cho nên khi nói về đại học thì người ta xử dụng cả hai chữ "college" và "university". Nhưng khi nói về những chương trình thạc sĩ (master's degree), tiến sĩ (doctorate (Ph.D), người ta thường dùng chữ university.

Tuy nhiên cũng nên tránh một số nhầm lẫn là có những trường chuyên ngành hậu đại học như Luật Khoa, Nha Khoa, Y khoa cũng xài chữ college, ví dụ như "College of Law, College of Medicine ...", nhưng những "college" này được coi như một phân khoa trực thuộc hệ thống "university" nào đó.

Ở Mỹ, trường đại học tư nhân, kể cả college và university, rất nhiều. Hầu như những trường đại học "university" tên tuổi của thế giới ở Mỹ đều là trường tư, ví dụ như MIT, Harvard, Duke, Stanford, Yale, Caltech, Princeton .... Tuy nhiên, hệ thống đại học công lập của Mỹ cũng rất có uy tín và nhiều trừờng rất tên tuổi. Thông thường mỗi tiểu bang đều có hệ thống đại học riêng cho tiểu bang mình. Mỗi hệ thống đại học tiểu bang bao gồm nhiều cơ sở (campus) khác nhau. Ví dụ : University of California (UCLA, UC-Berkeley ...), University of North Carolina (UNC-Chapel Hill, UNC-Charlotte ...), University of Colorado (Denver, Boulder, Colorado Spings ...)...vv. Cũng cần nói thêm chút là không phải bằng cấp ở trường đại học nào ở Mỹ thì cũng được công nhận. Phải phân biệt cho rõ trường nào là "Accredited" (công nhận) và Unaccredited (không được công nhận). Nhiều người đi học vì những mục đích khác nhau, nhưng bằng cấp "unaccredited" không được công nhận, có thể không được hành nghề. Kể cả nhiều trường đào tạo các học vị cao hơn như thạc sĩ, tiến sĩ ....Như ở California dạo trước, có nhiều trường luật là unaccredited, đã gây ra nhiều tranh luận.

Còn hỏi trường nào tốt trường nào xấu, thì mình nghĩ là các anh nên tự tìm hiểu ở những trang mạng uy tín. Hàng năm các trang báo như US News, Top Universities, THE ... đều có đánh giá từng trường, từng ngành nghề, thay đổi cập nhật hàng năm. Có trường giỏi ngành này, nhưng chưa chắc là giỏi ngành khác. Nên lựa chọn cái nào phù hợp với mình thôi. Còn nếu ai hỏi nữa thì mình nói là cứ thấy trường đại học nào có đội bóng rổ, bóng cà na xuất sắc, thì xin vô, ít ra thì cũng từ khá trở lên :-). Đúng vậy, ở Mỹ ngoài những trường tên tuổi như Ivy League, MIT, Caltech ... được coi như ngoại lệ, còn những trường đại học khác nếu không tên tuổi, thì khó mà chiêu mộ được đám học sinh tài giỏi xuất sắc, chơi thể thao hay, hoặc có tài năng nổi trội.

Nói ngoài lề chút, thực ra thì các thông tin về trường ốc ở Mỹ rất minh bạch, rất rõ ràng. Chỉ cần bỏ chút ít thời gian đọc và tìm hiểu, sẽ có cái nhìn trung thực và chính xác hơn. Những em đang định đi du học, thì lại càng cần thiết phải biết đọc và phân tích các thông tin về các trường đại học, cao đẳng mà mình xin học một cách công bằng. Nếu cả những việc đó mà cũng phải nhờ cha mẹ hỏi dùm, hoặc nhờ văn phòng tư vấn du học (nhiều ông chưa đi học bên Mỹ bao giờ) giải thích, thì sẽ rất khó khăn trong việc tự học tự lập ở Mỹ. Cũng có nhiều người cứ trông cậy để hỏi bà con bạn bè VK, vì nghĩ rằng ở Mỹ thì biết, mà có khi dẫn đến các nhầm lẫn rất nguy hiểm. Ở VN cũng thế, chắc gì nhiều người đã biết trường nào tốt hơn trường nào. Ở tây ta, Tàu, Mỹ, Úc, Anh, Nhật nhiếc... gì cũng thế, ai làm việc gì thì hiểu về lãnh vực đó. Mình vẫn quan niệm về kiến thức cuộc sống không ai tài giỏi hơn ai, người này biết chuyện này, người khác biết chuyện khác thôi. Nhưng hỏi sai người, trả lời sai chuyện, có khi lại rách việc.

Thôi thì cách tốt nhất để có một thông tin trung thực vẫn là do mình tự tìm tòi nghiên cứu, tham khảo ý kiến từ nhiều nguồn khác nhau. Dưới đây là các đường link các anh chị có thể tham khảo thêm. Chúc may mắn !

US News Rankings

Times Higher Education

Bảng xếp loại 2018 của các trường đào tạo kỹ sư

Bốn lý do để học cao đẳng cộng đồng (community college)

Trường luật "Unaccredited" của bang California

Bình dị một con người ...

Hôm nay, nhiều đài TV sẽ trình chiếu "live" chương trình đám tang của bà tổng thống Barbara Bush. Một người đàn bà bình dị, đơn giản, tận tụy vì chồng con, và có những đóng góp thầm lặng cho đất nước Mỹ trong vai trò phu nhân tổng thống. Bà vừa là vợ cũng vừa là mẹ của 2 người tổng thống nước Mỹ, nhưng đất nước Mỹ tôn kính bà vì những biểu tượng đơn giản gần gũi của bà trong đời sống. Đó cũng là những gì bà còn để lại trong lòng người dân Mỹ !

Nước Mỹ cũng còn môt bà phu nhân khác cũng vừa là vợ là mẹ của tổng thống, đó là Abigail Adams, vào thời mới lập quốc. Chồng bà, John Adams, được coi là một trong những cha đẻ của nước Mỹ. Con bà, J. Quincy Adams, cũng là tổng thống đời thứ 6 của Mỹ. Bà được ghi nhận là người phụ nữ của gia đình, bình dị, nữ tính, công bằng, và đề cao vai trò phụ nữ thời bấy giờ.

Cầu nguyện Bà thanh bình ở cõi vĩnh hằng !

Bấm vào đây để coi nội dung của bản tin ABC News về tang lễ bà Barbara Bush

Phiếm - Nghề thơ cũng lắm công phu !

Nói chứ phải công nhận là một trong những cái nghề dễ nhất mà cũng khó nhất ở quê ta là nghề làm thơ. Có người làm thơ bỏ túi, tặng chiến hữu bạn bè đọc cho vui. Có người in thành sách nhờ anh em, bà con đọc dùm, bán dùm, không ai mua thì tặng. Có người nghiêm túc hơn, bỏ tiền ra in vài tập thơ, làm đúng quy trình, hợp thức hoá chức danh thi sĩ, nhà thơ, vào hội vào đoàn, để thi thố với thiên hạ. Tuy có chữ là có thơ, nhưng cũng phải tốn công tốn sức lắm mới làm ra một bài thơ vừa ý. Thiên hạ bình riết, rồi như con trùn mà vẽ lắm chân vào, chẳng biết thành ra con gì. Có bài chữ hay ý dở, có bài bàn loạn riết mà lại thành hay. Nhiều người làm thơ, mà độc giả lại khen bài vè hay. Nhiều người đọc vè, thính giả lại bảo thơ hay :-)..... Đúng là nghề thơ cũng lắm công phu !

Bạn bè mình cũng có dăm đứa làm thơ, dở hay gì đối với thiên hạ thì không biết. Nhưng đứa nào cũng thấy thơ mình hay. Mà thi sĩ nào lại chả thế. Có ông thơ hay thực sự, nổi tiếng như cồn. Nhưng cũng có ông thơ hay mà cồn chưa nổi. Có ông làm cả năm bảy trăm bài nhưng chưa gặp thời, nên tên tuổi chưa lên. Cũng có ông năm bảy bài được khen hay, bên cạnh cả trăm bài không ai đếm xỉa, cũng đủ khệnh khạng một đời thi tửu. Có ông dăm ba bài được giải địa phương, còn lại cả bao không được, gác trên dàn bếp, cũng đủ hiên ngang một cõi ta bà. Nhưng quả nhiên đúng vậy, ít có thi sĩ nào tự cho thơ mình là dở. Con cá sẩy là con cá to, nhưng bài thơ dở lại là bài thơ của đứa khác. Cũng có nhà thơ suốt đời chả thèm đọc thơ thiên hạ, chỉ đọc thơ họ, và của "bạn" họ thôi, nên độc tôn. Thiên hạ này có bao nhiều bồ chữ, họ nắm hết. Cao ngạo cỡ Cao Bá Quát là cái đinh gì !
Mà nghề làm thơ dẫu cực nhọc, cũng có cái sướng của nó. Lâu lâu ngâm nga, đọc cho ta, đọc cho người. Có đọc có nghe, là thấy sướng rồi. Được khen lại càng sướng hơn. Bàn rượu nào mà có thơ để bình, cũng vui, cũng uống được nhiều bia rượu hơn là ngồi cãi lộn. Mình cũng có mấy người bạn chuyên bình thơ thiên hạ. Đứa làm giám đốc xây dựng nên ảnh hưởng nghề nghiệp, chỉ nghiệm thu phần cuối rồi hoàn công. Ai ngâm bài thơ nào ngắn dài cũng ráng nhớ được chữ cuối, rồi ngồi "hoàn công" cả buổi miệt mài. Đứa làm bác sĩ, bài thơ có câu chữ nào lạ lẫm "nổi" lên, thì cứ coi như là khối u, đè ra mà mổ mà xẻ đến cùng. Đứa làm lãnh đạo, thì cứ nói chung chung, nôm na là "chữ nghĩa hay, có tiềm năng, ráng phát huy". Đứa làm bác sĩ phụ khoa, thì .... thôi, khỏi nói. Và cứ thế mà bàn loạn, đứa ngược đứa xuôi, tiệc nào cũng râm rang, sôi nổi. Uống xong về ngủ, mai lại quên mất !

Hồi đó quán 81 Trần Quốc Thảo, tài năng dập dìu, thiên tài lỡ vận, thơ văn lai láng (không biết giờ còn không ?). Vài tuần trận đánh lớn, dăm ngày trận đánh nhỏ. Có người hâm mộ mà đến nhậu, có người hiếu kỳ mà đến coi, cũng có người thích coi đấu khẩu lý sự mà đến ủng hộ. Có người phải mua bia mời kẻ khác đến nghe thơ mình, miễn phí mà còn bị trách móc phí phạm thời gian. Thường thì thiên hạ đều vui vẻ thái bình. Nhưng cũng đôi khi đang bàn thơ sôi nổi, bỗng chửi thề um tỏi, bia bay vèo vèo. Thơ văn sợ quá, bên lề nằm im, thin thít. Nhiều độc giả hãi quá, thần tượng sụp đổ, trốn tiệt. Không biết ngày xưa các cụ nhà ta như Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Đồ Chiểu, Tú Xương, Bà Huyện Thanh Quan, Hồ Xuân Hương ...có bị kiếp nạn này hay không. Còn bên Tàu thì các Thánh Thi, Tiên Thi, Phật Thi, Qủy Thi .... Lý Bạch, Đổ Phủ, Vương Duy, Lý Hạ, Bạch Cư Dị, Vương Bột ... có lên bờ xuống ruộng như thế không nhỉ ?

Đúng ra là từ ngày có internet, email, facebook, mạng xã hội ... nhiều thiên tài ngủ quên đã trở mình thức giấc. Nhiều tài năng tiềm ẩn đã lâu, có cơ hội trỗi dậy mạnh mẽ. Nhân tài như lá rụng mùa thu, từ thơ văn, ca nhạc, triết gia, chính trị gia, đủ cả. Mà rộ lên càng nhiều thì đương nhiên là càng phức tạp. Lời khen tiếng chê, phun châu nhả ngọc, thượng vàng hạ cám tràn lan, bất phân thắng bại. Trong đó, thi sĩ nhà thơ là một trong những ngành nghề khó kiểm tra chất lượng nhất. Không có chuẩn ISO, không quy trình, không chứng chỉ, không bằng cấp, không kiểm định .... Càng không phải cứ làm thơ thâm niên thì được lên chức, làm thơ hay thì bán được tiền, làm thơ nhiều thì được lãnh lương cao ... Dĩ nhiên là có những nhà thơ tài năng vẫn sống khiêm cung ẩn dật. Có những nhà thơ tên tuổi, thì vẫn được săn đón, nhuận bút cao, được nhiều người mê thơ đón nhận. Có người còn lấn sân đi làm MC, đóng phim, thậm chí đi làm lãnh đạo. Cũng có nhiều "nhà thơ" tự nhờ người phổ nhạc thơ mình, cây nhà lá vườn. Lâu lâu nhà chùa nhà thờ, họp trường họp lớp, đem ra hát hò, âu cũng là một cách quảng bá tài năng...

Nhà thơ ở cạnh nhà thờ
Nhà thơ tắt thở nhà thờ rung chuông !

Còn nói về chuyện thưởng thức thơ thì đâu phải ai cũng giống ai. Cũng như mục tìm bạn bốn phương, đẹp xấu tuỳ người đối diện. Có người đọc bài thơ hay của thiên hạ, lại thấy dở với mình. Có bài thiên hạ chê bai lãng xẹt, lại hợp tâm trạng mình, thành ra thấm ý mà hay. Có bài trong sách giáo khoa, nên đành phải thuộc. Có bài vì lãnh đạo khen hay, nên mình phải nhớ. Cũng có bài của người thân bạn bè sáng tác, bỗng hoá hay ngang ..vv.. Nhưng đó là những chuyện bình thường, thơ phú lâu nay vẫn vậy, từ hàn lâm cho đến hàng dân giả !

Mấy hôm nay trên mạng VN ném đá, phun nước miếng, chửi ầm một ông nhà thơ kiêm quan chức hội đoàn thơ văn nào đó, bởi dám chê bai thơ thiên hạ trên Facebook. Mình chưa bao giờ biết, chưa bao giờ nghe, cũng chưa bao giờ đọc thơ ông này. Tuy nhiên, nghe ông phán một câu “Thơ dở trên fây búc là thơ rác rưởi gây ngộ độc hơn cả ngộ độc thực phẩm", thì kể như ông đã cởi truồng mà ngồi xổm trên ổ kiến lửa rồi, có mặc quần vô cũng không còn kịp nữa :-).

Truyền thông trên mạng, hay báo chí VN bây giờ, thường có hai trạng thái phản ứng. Một là thần tượng, ca tụng thái quá. Hai là chống đối, bài xích thái quá. Nhiều người có khi cũng chả cần phải đọc cho rõ, thấy người ca tụng thì mình cũng ca tụng theo, thấy người ta chửi thì mình cũng chửi theo. Từ một vụ án tham nhũng cho đến một bài thơ hay áng văn, từ một nghi án chưa xử của người đương thời, cho đến một người hùng vừa ngã ngựa đêm qua. (Thường thường thôi nhe, không có ý vơ đũa cả nắm). Riêng đụng tới cái vụ thơ văn, thì còn đáng chết nữa. Ông này làm quan chức hội nhà văn mà dường như chưa hiểu hết sức mạnh của những người yêu thương & hâm mộ cái hội của ông ta.
Một đất nước đầy rẫy anh hùng và nhà thơ, cho nên chỉ cần một xúc phạm danh dự nhỏ, một vụ đạo thơ, cắp ý, phán bậy, nịnh đầm ... thì lưng nào chịu nỗi đá. Bây giờ có internet rồi, khác với mấy chục năm trước, chỉ một chút là cả làng đều biết. Mà lâu nay FB lại có câu thơ bất hủ "Ném đá thì phải ném liền tay. Chớ để lâu ngày nó trốn mất vui". Cỡ như "Đương đại quốc sư" Vũ Khiêu còn khiếp, huống hồ là hàng tôm tép chà bông :-) .

Nhưng dẫu bị ném đá ồ ạt như thế, thì ông thi sĩ Phan Hoàng này cũng được cái khác ngon lành hơn. Ít ra là nhờ vậy mà nhiều người biết đến tên ông, tò mò đọc thử thơ ông coi tài ba thế nào, trong đó có mình. Thú thiệt là mới đọc được 2 bài, từ hai tập thơ nổi tiếng nhất của ông ấy, rồi ngưng. Mình vốn dốt thơ mê nhạc. Đọc cho có đọc, chứ hiểu thì điếc đặc rồi, nên định bụng hôm nào về quê, sẽ mua bia đãi mấy đứa bạn già, nhờ nó bình dùm. Đúng ra, cũng không công bằng khi chỉ đọc 2 bài nổi tiếng nhất của ông mà dám bàn đến tài năng thơ phú của một nhân tài, nhưng quả là không có thời gian và không đủ kiên nhẫn. Thoáng qua, thì phải công nhận ông thi sĩ này dùng từ tượng hình dễ cảm ghê, "ngọt từ da thịt ngọt ra ", nghe thấy "mát mẻ" liền. Còn bài nữa thì nghe có "tiếng thì thầm", hoan lạc và thụ tinh, chuyển dạ và sinh nở ... đọc nghe "ham". Thơ cỡ đó hèn chi được làm quan chức. Mà chỉ bấy nhiêu ngôn từ sống động thế, gặp mấy nhà phê bình thơ ở quê mình, thì bao nhiêu bia mới đủ :-) .

Nghĩ lại, mình sống ở nước ngoài nhiều hơn trong nước, may mắn được đi cũng nhiều, nhưng chưa thấy nước nào có nhiều Hội nhà văn, nhà thơ, lại có nhiều người thi sĩ văn sĩ được ăn lương của chính phủ & nhà nước nhiều đến thế. (Có thể là Trung quốc hoặc Triều tiên cũng có, nhưng mình chưa được biết). Cũng chưa thấy nơi nào mà trong giới nhà thơ nhà văn, một trong những giới được cho là có một số kiến thức nhất định, lại có nhiều vụ scandal phê phán, bài xích, tâng bốc, bóc mẽ, quan tâm tới nhau nhiều đến thế. Cho nên nhiều người thường nói VN là đất nước trọng nhân tài, trọng thơ ca, trọng truyền thống văn hoá, có khi chẳng phải là ngoa chút nào !

Tin ai bây giờ ?

Đây là đoạn tin tức nói về người dân Syria khóc trong sung sướng, cảm ơn nước Mỹ đã nã pháo cảnh cáo và ngăn chận thảm hoạ xử dụng vũ khí hóa học đối với dân lành của chính phủ Assad.

Chiến tranh bao giờ cũng thế, đánh giặc mồm, hù doạ nhau, tháu cáy nhau, lên án nhau, rồi cổ động tuyên truyền ... Ai cũng giành phần thắng về mình, thiệt giả khó phân. Nhất là những người dân đen không có cơ hội tiếp cận với những nguồn tin khả tín, càng khó biết chân tướng vấn đề. Ở một số nước thông tin bưng bít như Triều Tiên thì càng tệ hại hơn. Cái gì cho nghe thì nghe, cái gì cho thấy thì mới được thấy.

Hồm tuần rồi, nước Mỹ khẳng định các tên lửa của Mỹ và đồng minh đã "hoàn thành sứ mệnh" cảnh cáo Assad đừng tàn bạo với người dân vô tội, và phá huỷ làm thiệt hại một số căn cứ liên quan đến sản xuất vũ khí hoá học của Syria. Nga thì nói đã ngăn chận được 2/3 tên lửa Tomahawk của Mỹ, còn báo chí Vietnam thì dịch rằng Syria vừa nghe nhạc vừa bắn đạn đạo phá được tên lửa Mỹ. Nghe cứ như những câu chuyện lãng mạn năm xưa, vừa làm thơ vừa đánh giặc, thả diều bắt máy bay đầm già :-).
Mình thì nghĩ thông tin ở quốc gia nào càng minh bạch, thì mức độ khả tín càng cao hơn. Thiết nghĩ Nga mà nói Pantsir S-1 không vô hiệu hoá được Tomahawk thì còn bán cho ai được nữa. Nhưng biết đâu qua vụ này, chú Ủn, Assad ... suy nghĩ lại, trở nên hiền lành hơn thì phước lành cho bá tánh rồi. Một điều rõ ràng là lãnh đạo nước nào mà đem lại đau khổ, tang thương, cho chính người dân của mình, đều không được thế giới đồng tình, và không tồn tại được lâu dài.

Cuối ngày thì ai bốc phét cũng tự biết mình bốc phét cả, nhưng nói vẫn cứ nói, gạt ai được thì gạt. Ai ghét bên kia thì tin bên này, ngược lại ai không thích bên này thì tin bên kia. Còn tin tức có kiểm chứng chưa ? Biết đâu mà kiểm chứng, nghe sao dịch lại vậy, chẳng biết đúng sai. Ai tin ráng chịu. Mà có khi kiểm chứng được cũng chưa chắc có can đảm nói !

Từ ngày có internet, và thuật ngữ "Fake News" của T/T Trump, thì mức độ khả tín của tin tức càng được quan tâm. Các ông lớn truyền thông Google, Facebook, cũng ráng tìm mọi cách để ngăn chận vấn nạn này, nhưng hành trình còn lắm gian nan. Kiểm tra được nguồn tin nhưng chưa chắc đã thẩm định được nội dung. Ngẫm lại thì ông bà ta đã có cái nhìn vượt thời gian khi bảo rằng " Lời đồn sợ người có trí khôn ".

Dù gì đi nữa, hoà bình vẫn là điều mong mỏi của thế giới. Mong được thế, bởi trong chiến tranh nào, thất bại cũng rơi về phía người dân !

Google bỏ ra 300 triệu cho vấn nạn tin giả (tiếng Anh) .

Nhớ Phạm Duy

Nhớ ngày đó nghe người bạn kể lại trong đám tang của nhạc sĩ Phạm Duy, không có một vòng hoa phúng điếu nào của hội nhạc sĩ Vietnam hoặc nhạc sĩ TP đem đến để tiễn biệt ông, mình cảm thấy thất vọng vô cùng. Một cây đại thụ của làng âm nhạc Việt Nam ra đi, một gia tài văn nghệ đồ sộ để lại, những lời ca tiếng nhạc còn vang vọng mãi trên mọi nẻo đường ngõ ngách quê hương hôm qua, hôm nay, và mai sau ... Thế mà không một lời tri ân, không một vòng hoa tiễn biệt cho một người đã chết ? Thật là một sự khôi hài cho những danh từ hoa mỹ vẫn thường nghe như cái tâm, cái tầm, cái sĩ, cái dũng, cái nghĩa, cao thượng, vị tha, trí thức, văn hoá...v.v. Đáng buồn !

Cuộc sống này bao giờ cũng thế, một khi nổi tiếng, hay có những thành đạt nhất định, bên cạnh những vinh quang, người ta thường phải đối diện với cái mặt trái nhất định của nó. Đó là những tin đồn, hẹp hòi, định kiến, ghen tị, đố kị, thù ghét, nhỏ nhen .....từ người khác. Nhiều hay ít là do bản chất văn hoá và tính nhân văn, cũng như sự hiểu biết của từng con người, từng địa phương, từng đất nước. Nhạc sĩ Phạm Duy, cũng như bao nhiêu con người thành đạt khác đều không ngoại lệ, bởi họ cũng chỉ là con người. Nhiều người thậm chí còn chính trị hoá, đạo đức hoá, thần tượng hoá, nhân cách hoá những câu chuyện đời thường của những người nổi tiếng để tôn sùng hoặc để phỉ báng, dèm pha họ. Dĩ nhiên là cũng có những câu chuyện thực, cũng có những câu chuyện giả, cũng có những câu chuyện chỉ là "câu chuyện làm quà", nghe đi nghe lại, tiếng được tiếng mất, bên lề cuộc sống ... Để rồi cuối ngày người ta quên mất những thành tựu, những công ơn lớn lao của các nhà văn nghệ sĩ đã cống hiến cho xã hội.

Văn nghệ là văn nghệ. Cho dù có thêm thắt là vị nghệ thuật, vị nhân sinh, vị chủ nghĩa, vị chế độ ... thì cũng thế. Cho dù có thêm thắt chuyện đời tư, chuyện cá nhân, chuyện quan điểm chính trị .... thì âm hưởng của lời ca, của tiếng hát, của dòng thơ, của cuốn sách, của những tác phẩm văn nghệ giá trị vẫn cứ còn đọng lại trong lòng mỗi người, bất kể dòng thời gian hay bất kỳ thể chế chính trị nào. Và dĩ nhiên là cho dù ở đất nước nào, thời đại nào, chính phủ nào, ít nhiều cũng có những tay bồi bút văn nô, xử dụng khả năng của mình để tạo dựng những tác phẩm hoặc bài viết mang tính phiếm diện, tuyên truyền, phản bác, để cổ suý và phục vụ cho mục đích chính trị hoặc thương mại nào đó. Cũng có nhiều văn nghệ sĩ không vượt qua nỗi cái giới hạn kiểm soát của chính quyền từ đất nước họ bởi những lý do khác nhau, nên có xu hướng sáng tác gói gọn trong một phạm vi hạn hẹp nhất định. Nhưng điều đó không khó lắm để thiên hạ nhận ra, thông thường những tác phẩm đó chỉ mang giá trị giai đoạn, và càng không phải là điều muốn nói ở đây. Mặt khác, cũng không phải cứ ông nhạc sĩ thi sĩ nào nổi tiếng thì làm bài nào cũng hay. Có ông nhà thơ làm cả vài trăm bài, mới được vài bài thành danh là qúy rồi. Cho nên xưa nay những tác phẩm văn học nghệ thuật nào được phổ biến rộng rãi, tồn tại và lưu truyền qua nhiều thế hệ, đủ để chứng minh thuyết phục nhất về giá trị thực của nó .

Công bằng với giá trị văn hoá nghệ thuật chân chính là công bằng với chính tri thức và lương tâm của mình. Trên thế giới, có biết bao nhiêu văn nghệ sĩ nghiện ngập, nghèo đói, tình cảm phóng khoáng, lưu vong trôi nổi, tù đày... Nhưng họ đã để lại cho đời sau những tác phẩm bất hủ, đáng trân trọng. Họ không phải là nhà đạo đức, càng không phải là nhà chính trị, mà chỉ là những con người bình thường, có ưu có khuyết, tài hoa, cần ngẫu hứng, cần sự tự do để sáng tác những gì họ muốn nói, muốn nghe. Thật là nghịch lý và buồn cưòi khi cố áp đặt những khuôn khổ, định kiến nhỏ nhen lên những sáng tạo phi khuôn khổ !

Nhớ hồi xưa còn bé, những bài ca ê a đầu đời là tình tự quê hương man mác. Từ Quê Nghèo, Tôi yêu tiếng nước tôi, Việt nam nghe tự vào đời, Em bé quê, Ông trăng xuống chơi .... Rồi cho đến khi lớn lên, đi học, sinh viên, ra nước ngoài, đi làm, đi xa .... những bài tình ca của Phạm Duy cứ đi theo suốt hành trình của mình, vui buồn mỗi lúc. Thỉnh thoảng cũng có nghe báo đài, bàn nhậu, đồn đóan râm ran chuyện đời tư, chuyện nhà cửa con cái, đi về ....của ông, mình cũng ít khi quan tâm mấy. (Thực ra thì lâu nay mình cũng không thưởng thức lắm cái tư duy chỉ cần coi được đoạn phim 2 phút là đủ để thao thao bất tuyệt phán xét nội dung một cuốn phim dài :-)). Mình chỉ yêu âm nhạc của ông, yêu cái ca từ mang nặng tình tự quê hương dân tộc, và tôn trọng tài năng của ông.

Những năm tháng còn ở Sài gòn, thỉnh thoảng có gặp ông ngoài Trần Cao Vân (Hồ Con Rùa). Vẫn thích cái phong thái lãng tử, phóng khoáng của ông. Cuộc sống này mà làm được cái mình thích làm, sống được với chính mình, thì cũng là một khí khái và bản lĩnh rồi. Mới tuần rồi ăn tối với một ông giáo sư người Mỹ, từng viết nhiều bài nghiên cứu về âm nhạc Phạm Duy bằng tiếng Anh, được nghe ông chia xẻ nhiều câu chuyện thú vị. Nhớ hôm tháng rồi có một người quen tặng mình đĩa nhạc "Nhớ Phạm Duy", thâu âm vào dịp 5 năm tưởng niệm ngày mất của cố NS Phạm Duy. Phải cảm ơn những con người như các anh chị ấy, đã bỏ công sức để duy trì, để tuởng nhớ, và công bằng tri ân những đóng góp giá trị của một người nhạc sĩ VN tài hoa.
Sáng nay mở ra nghe, tự nhiên nhớ quê nhà ghê. Đã bao nhiêu năm trôi qua nhưng vẫn còn đâu đó .....  những cánh đồng cát dài, có lũy tre già tả tơi, ruộng khô có những ông già rách vai, cuốc đất bên đàn trẻ gầy, có người bừa thay trâu cày.....

Tình già,

Một người bạn đồng nghiệp vừa mới kỷ niệm 50 năm cưới nhau. Đúng ra thì ông lớn hơn mình nhiều, đã qua tuổi về hưu, nhưng vẫn còn khoẻ mạnh, xin đi làm tiếp tục. Con cái lớn hết, ở riêng, chỉ còn 2 vợ chồng già thủ thỉ với nhau.
Mình rủ đi ăn trưa, chúc mừng. Rồi hỏi ông ta:
- 50 năm qua, cái kỷ niệm nào đáng nhớ nhất, lãng mạn nhất, còn lại bây giờ ? Ông trả lời :
- Không nhớ cái gì lãng mạn nhất, đáng nhớ nhất cả. Nhưng ngồi nghĩ lại thì cứ cái này nối cái kia. Coi như chuyện bình thường mỗi ngày !

Lớn lên ở quê, 20 tuổi có vợ. Hôn nhân vội vàng, gần như sắp đặt, cũng chẳng có thời gian yêu đương lãng mạn gì nhiều, cùng làng cùng quê, biết nhau rồi cưới. Rồi đi lính, bị đưa qua VN mấy năm, về đi học lại. Vợ ở nhà đi làm, đợi chồng về, sinh con, nuôi lớn ..... Không chết chàng trai khói lửa, cũng không chết người em gái hậu phương. Đại khái cũng như bao nhiêu câu chuyện của những người phụ nữ khác. Cũng có những năm tháng sóng gió, những gây gỗ giận hờn, hoặc thăng hoa hạnh phúc như bao cặp vợ chồng bình thường. Có thời gian bà vợ bị bịnh trầm cảm nặng, đuổi ông ra khỏi nhà, chửi bới, đánh đập ông ta. Ông vẫn lặng lẽ cam chịu chữa trị bịnh cho vợ. Hôm nào vợ lên cơn đánh chửi, thì ra khách sạn hay nhà bạn bè ngủ nhờ. Rồi cũng qua, và họ đã sống được với nhau 50 năm !

Nghĩ lại giông giống thế hệ cha mẹ mình bên VN. Có nhiều lý do để họ sống chung với nhau. Ở nhau vì thương nhau, vì nghĩa vợ chồng, vì trách nhiệm, vì con cái, vì dư luận, vì mặt mũi gia đình, vì giòng họ, vì thói quen, vì ngại sóng gió, vì tiện lợi ...v.v. Rất nhiều cặp là mai mối cưới nhau, cha mẹ sắp đặt gả nhau, môn đăng hộ đối. Có bao nhiêu người trong số họ thật sự có những tình yêu lãng mạn, hiểu nhau, đồng cảm nhau mà đến với nhau ? Dĩ nhiên là có, nhưng có lẽ cũng không nhiều lắm. Nhưng cuối ngày thì họ vẫn sống được với nhau, chịu đựng và hy sinh cho nhau cả đời như ông bạn già của mình, con cháu đầy đàn.
Tất nhiên là cũng có những trường hợp thực sự yêu thương nhau, sống với nhau vì tình yêu và luôn cần có nhau, nhưng đó không phải là đại đa số. Mình có ông cậu ở VN, ông bà nay đều trên 90 tuổi. Cưới nhau cả 70 năm, vẫn thương yêu quấn qúit bên nhau. Rất kính phục !
Bên cạnh đó cũng không hiếm những trường hợp đợi nhau mãi cho đến khi về già, mới tìm được tình yêu đích thực của mình, rồi cùng nhau chung sống cho đến cuối đời.

Còn đến thế hệ mình, đa số là yêu đương cuồng nhiệt, bất chấp tất cả. Đại đa số là không đồng ý mai mối, hôn nhân sắp đặt, mà tự mình đi tìm một nửa của mình. Có cưới nhau được không, lại là chuyện khác, cứ yêu, cứ có nhau, cứ lãng mạn, cứ "dìu nhau dưới bóng nợ nần" mà đi. Dĩ nhiên thì cũng có một số ít là không đi theo phong cách đó, vẫn còn đi theo mai mối, sắp đặt. (Đúng sai miễn bàn ở đây. Nhiều ông Việt kiều, ngoại quốc, Đài loan, Hàn quốc, Trung quốc ... về VN cưới vợ. Đâu có hẹn hò yêu đương, hiểu nhau chút nào đâu, thậm chí là ông nói gà bà nói vịt, mà vẫn ở với nhau, sinh con đẻ cái hà rầm).
Cái mình muốn nói đến là chuyện ly dị, ly hôn, chia tay .... ở thế hệ mình nhiều hơn thế hệ trước quá nhiều. Chuyện hôn nhân sắp đặt thì còn có thể hiểu được. Đằng này là tại sao có hẹn hò nhau, yêu thương nhau, có lựa chọn nhau, mà rồi vẫn chịu đựng nhau không nỗi ? Có lẽ tính kiên nhẫn ít hơn, nhiều chọn lựa hơn, dư luận dễ dãi hơn, xã hội dễ chấp nhận hơn, vai trò người phụ nữ khác hơn, tính bình đẳng cao hơn ...? Nguyên nhân chắc là nhiều, nhưng điểm chính là cấu trúc xã hội thay đổi, đa dạng hơn, cuộc sống phức tạp hơn, nhiều áp lực hơn, bình đẳng hơn, nên sự cam chịu, hy sinh để chấp nhận nhau cũng không còn được như thời trước. Dĩ nhiên trong bất kỳ cuộc chia tay nào cũng luôn có những lý lẽ riêng của họ, mà người ngoài không hiểu hết được, không nên phán xét và chen vào.

Cho dù thế nào, cũng xin trân trọng những sự hy sinh, gắn bó nghĩa tình của thế hệ đi trước. Riêng mình thì vẫn tin rằng tình yêu vợ chồng phải cần thiết sự lãng mạn, hiểu nhau, đồng cảm và tôn trọng nhau để tồn tại. Nói tới đây mới nhớ hôm trước có ai kể mình, có cặp vợ chồng VN mới qua Mỹ ở Cali. Ngày Valentine ông chồng học theo phong cách nước ngoài, mua bó hoa hồng và món quà về, chuẩn bị bữa ăn đặc biệt, có đèn cầy, sâm banh, đợi cô vợ về. Cô vợ về nhà, thấy vậy, phán ngay "Bày đẹt, tiền không lo để dành mua nhà, mua xe. Mà cứ lo loãng mạn hoa với hoè , tốn kém ". Ông chồng tiu nghiủ, rưng rưng :-) .

Lâu nay có nhiều người quan niệm rằng tình yêu không có nghĩa là "còn hay hết", mà là "có hay không". Mình thì không đủ khả năng để phân tích sâu sắc vậy, chỉ biết là trân quý những ai đã gìn giữ được hôn nhân, đó là cái hay của cả vợ lẫn chồng. Mình cũng tôn trọng những con người đã can đảm, dứt khoát từ giã những cam chịu của một hôn nhân thất bại, để đi tìm một cuộc sống mới an vui hơn và không hành hạ nhau.

Mà nghĩ lại, cưới nhau rồi thì thôi, cầu yên ổn chung lo gia đình. Chứ còn trai trẻ thì tình yêu phải có được có mất, có thăng có trầm, có vui có buồn, có thương có giận, có hẹn hò, có thất tình, có yêu thầm nhớ trộm .... mới làm cho cuộc sống thi vị, đậm đà chất sống. Nhớ ngày xưa mình cũng là tín đồ thường xuyên của mấy ông bà nhạc sĩ thi sĩ thất tình, trữ tình. Từ Thâm Tâm, TTKH, Nguyễn Bính, Hoàng Cầm, Vũ Hoàng Chương ... cho đến Nguyễn tất Nhiên, Đinh Hùng, Nguyên Sa, Cung Trầm Tưởng... Từ Trịnh Công Sơn, Vũ Thành Anh, Từ công Phụng, Lê Uyên Phương, Ngô Thụy Miên ... cho đến Lam Phương, Trần Thiện Thanh.... Mà hình như là phải thất tình, thì mấy ông làm thơ làm nhạc mới hay, mới chất, mới lâm ly được. Chớ mấy ông nghệ sĩ nhà giàu, chăn êm nệm ấm, quan chức, đại gia, làm thơ làm nhạc nghe chán ngắt. Nhiều ông không có tình yêu mà cố làm thơ tình, đọc cứ như bài vè, học thuộc lòng. Có ông lấy chữ ráng ghép lại ra vần thành thơ, từa tựa nhau, đọc thơ tình yêu mà nghe như báo cáo thành tích !

Nhớ đám bạn bè mình thời đó xa quê, lam lũ, cũng tập tành lãng mạn yêu đương. Cả ngày lãng đãng thơ với thẩn. Có đứa thuộc nằm lòng thơ Du Tử Lê, Nguyễn Tất Nhiên, Phạm Thiên Thư, Đinh Hùng ...nhưng chưa bao giờ có dịp đọc cho em nghe. Có đứa đi tìm hoài một nửa của mình, đến lúc ế độ mới giật mình cưới vợ. Có đứa yêu thầm hoài không dám nói, đợi khi em có chồng, bắt đầu làm thơ thất tình, nên trở thành thi sĩ. Có đứa ngỡ mình thi sĩ, tóc tai bù xù, quần áo lếch thếch, làm thơ tặng em giao hàng đến tận nhà. Bị ông bà già em chửi cho một trận đuổi về. Nhờ vậy, tỉnh giấc Nam Kha, đi làm cán bộ mà giờ ngon lành. Cũng có đứa tự cho mình chí lớn cao thượng, tập trung sự nghiệp, đợi lúc thành đạt mới nói yêu em. Ai dè tới khi thành đạt thì em đã là bà ngoại người ta. Nhưng mà vậy mới vui, nhờ vậy mới có chuyện để nói lúc về già. Hồi đó rời quê, mình cũng mê lắm hai câu thơ của Quang Dũng - "Bao giờ ta gặp em lần nữa. Ngày ấy thanh bình chắc nở hoa". Rồi thoáng vèo một cái đã mấy chục năm trôi qua. Nếu lỡ gặp ai đâu đó, mắt mũi lem hem, chắc gì đã nhận ra nhau. Nên tính ra, phải kính nể cụ Phan Khôi ngày xưa, vẫn tỉnh táo ngon lành, con mắt còn có đuôi khi viết "Tình Già"...
  Đôi cái đầu đều bạc. Nếu chẳng quen lung,
       đố có nhìn ra được?
Ôn chuyện cũ mà thôi. Liếc đưa nhau đi rồi,
       con mắt còn có đuôi...

:-)