Hôm qua một người đồng nghiệp cũ gọi báo tin tuần tới là bắt đầu thời khắc đỉnh điểm (peak) của mùa thay lá năm nay. Hàng năm cứ vào mùa Thu, rừng thay lá. Hàng trăm ngàn người đổ về rặng núi Appalachian, nơi có cung đường Blue Ridge Parkway dài mấy trăm dặm, ngút ngàn cây lá để chiêm ngưỡng vẻ đẹp mùa thu và không gian se lạnh lãng mạn của miền núi này. Ở đó cũng có một công viên quốc gia "Great Smoky Mountains National Park", một trong những công viên được nhiều người thăm viếng nhất tại Mỹ. Nhưng không phải năm nào thời gian đỉnh điểm lá đổi màu cũng giống nhau, mà sớm muộn tuỳ vào thời tiết hàng năm. Ông bạn đồng nghiệp của mình về hưu, lên núi ở ẩn, nên khi nào thấy lá vàng gần rộ thì gọi điện thoại báo tin "nội bộ" :-).
Chuẩn bị khăn gói quả mướp tuần tới chở con lên núi ngắm lá vàng, nhưng cũng có chút e ngại là hiện nay chính phủ liên bang Mỹ đang đóng cửa, nên những công viên quốc gia thường không được bảo vệ, dọn dẹp chăm sóc sạch sẽ, khi nhân viên nghỉ việc. Sáu, bảy năm trước gì đó, nhiệm kỳ trước của ông tổng thống này, cũng từng đóng cửa chính phủ mấy tuần, chuyện đi lại không thuận lợi lắm. Chuyện chính phủ Mỹ đóng cửa thì cũng không lạ gì, chỉ là xảy ra thường xuyên hơn trong những thập niên gần đây. Chứng tỏ là càng ngày cái "ngã" của các ông bà quốc hội càng to hơn, phân hoá hơn, hoặc là càng ngày khả năng lãnh đạo của cái ngài yếu kém hơn, hoặc có thể là "công nghệ" đổ thừa ngày càng phát triển phong phú hơn..v.v.. Dù là nguyên nhân gì, nhiều người không hiểu việc thì cho rằng nước Mỹ nghèo quá hết tiền nên đóng cửa; người thông thái hơn chút thì cho là nước Mỹ phân hoá, quốc hội cãi nhau bất phân thắng bại, cần đóng cửa để lấy sức cãi tiếp. Người "rành rẽ" chính trị chính em hơn chút nữa, thì phân tích bên nọ bên kia, đổ lỗi cho bên nào mà họ không thích, còn nội tình đúng sai thì cứ trích dẫn, căn cứ theo trên mạng, Facebook, Youtube, TV cánh tả, cánh hữu, đủ cả... Bên nào coi TV bên đó, rồi cũng dẫn chứng phân tích đàng hoàng :-). Riêng thành phần dân đen như mình, thì không thích chính phủ đóng cửa, vì có quá nhiều thứ bất tiện. Mình vốn quan niệm "Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân", chứ không phải cốt để cãi nhau, thách thức, trả thù, và đổ lỗi cho nhau, rồi cuối cùng tuồng nào cũng trở lại tuồng nấy.... Biết rồi, khổ lắm, nói mãi ..:-)
Thôi mùa Thu rồi, nói chuyện gì nhẹ nhàng lãng mạn chút. Nhắc đến mùa Thu ở Blue Ridge Parkway, nơi được mệnh danh là “dải lụa vàng của miền Đông nước Mỹ”, thì có lắm chuyện để nói. Khi tháng 10 vừa sang, gió từ miền núi Appalachian bắt đầu se lại, mang theo hơi lạnh dịu dàng của mùa thu. Con đường Blue Ridge Parkway, dải lụa xanh nối liền những ngọn núi chập chùng của North Carolina, Virginia, cũng bắt đầu khoác lên mình chiếc áo mới. Cả không gian như được vẽ lại bằng bảng màu của thời gian, vàng ươm, đỏ thắm, cam rực rỡ, và đôi chỗ vẫn còn chút xanh cuối hạ.
Từng chiếc lá như những ngọn lửa nhỏ run rẩy trong gió, cháy lên lần cuối trước khi rơi về lòng đất. Ánh nắng thu nghiêng nghiêng, xuyên qua tán lá phong, rắc xuống mặt đường những vệt sáng vàng óng như mật ong. Trên triền núi xa, sương mờ giăng nhẹ, khiến cho từng đường cong của dãy Blue Ridge trở nên mềm mại và mơ hồ, như một bức tranh thủy mặc đang tan dần vào hư vô.
Đi trên con đường ấy, người ta có cảm giác như mình đang bước giữa một giấc mơ, nơi thiên nhiên và tâm hồn gặp nhau. Tiếng bánh xe lăn êm trên mặt nhựa lạnh, tiếng gió luồn qua mái tóc, tiếng lá khẽ rơi như lời thì thầm của đất trời. Mỗi khúc quanh của con đường lại mở ra một bức tranh khác, một góc nhìn khác của mùa thu, khi thì rực rỡ như lễ hội, khi thì trầm lắng như bản nhạc cổ xưa.
Ở độ cao hơn 5.000 feet, không khí trong lành đến mức có thể cảm nhận được mùi nhựa cây, mùi đất ẩm và hơi nước từ thung lũng bốc lên. Đứng nhìn xuống từ Linn Cove Viaduct, những đám mây trắng trôi lững lờ dưới chân, khiến con người bỗng thấy mình thật nhỏ bé, như đang đứng giữa ranh giới của trời và đất. Mùa thu ở Blue Ridge Parkway không chỉ đẹp ở cảnh sắc, mà còn đẹp ở sự tĩnh lặng. Giữa một thế giới ồn ào và vội vã, nơi đây giống như một thiền viện không mái, nơi người ta có thể nghe thấy chính nhịp thở của mình, thấy lòng mình lắng xuống cùng tiếng gió rừng.
Có người nói rằng, mỗi chiếc lá rơi là một bài kinh của đất trời. Nếu ta chịu dừng lại và lắng nghe, ta sẽ hiểu rằng mùa thu không phải là mùa của tàn phai, mà là mùa của trở về, trở về với sự giản dị, trong trẻo và chân thật nhất của cuộc sống. Trên con đường uốn quanh giữa mây trời ấy, khi ánh chiều rơi xuống, sương bắt đầu phủ mờ dãy núi xa, có lúc mình từng nghĩ - Blue Ridge không chỉ là một con đường, đó là một hành trình của tâm hồn. Một hành trình trở về sau những nhọc nhằn, muộn phiền, dính mắc hơn thua giữa cuộc đời ô trọc !
Nhớ hồi còn nhỏ học Kiều, nghe Nguyễn Du nói đến cụm từ "màu quan san" (Người lên ngựa kẻ chia bào. Rừng Phong thu đã nhuốm màu quan san). Thấy hay quá, mặc dù không biết màu quan san là màu gì. Nhưng sau đó biết đoạn thơ này Nguyễn Du tả cảnh ly biệt của Thúc Sinh với Kiều, để về xin Hoạn Thư cưới Kiều làm vợ bé, thì thấy lo cho số phận của Kiều và cả Thúc Sinh, nên thấy thơ không còn hay nữa :-). Mãi cho đến khi đến Blue Ridge ngắm lá vàng, mình mới thực sự cảm nhận được "màu quan san". Tương tự, hồi nhỏ đọc "Tiếng Thu" của ông Lưu Trọng Lư, thấy hay quá, đẹp quá, nhưng chỉ là tưởng tượng , chứ ở quê mình làm gì có chuyện thấy "Con nai vàng ngơ ngác, đạp trên lá vàng khô" ? Cũng không biết ngày đó ông LTL thấy cảnh này ở đâu, chứ thời đại VN mình bây giờ, lâm tặc thợ săn đầy rẫy, chuyện thấy được con nai vàng ngơ ngác dẫm trên lá khô, hầu như không tưởng. Nhưng ở xứ này thì có, không những có, mà lại có nhiều, nhất là vào mùa Thu kéo dài cho đến tháng 2 dương lịch.
Nói vậy, nhưng có một ký ức mùa Thu của VN vẫn còn đọng mãi trong tâm thức của mình. Đó là mùa Thu của Thanh Tịnh trong bài "Tôi đi học". Mà mình chắc chắc có rất nhiều anh chị em cũng có cùng tâm trạng như mình khi nhắc đến ngày khai trường của nhà văn Thanh Tịnh. Nếu mùa Thu trên Blue Ridge Parkway của nước Mỹ là bản nhạc trầm hùng của đất trời, rực rỡ, rộng lớn và tĩnh tại. Thì mùa Thu trong “Tôi đi học” của Thanh Tịnh lại là khúc dạo nhẹ nhàng của tâm hồn, êm đềm, tinh khôi, và chan chứa cảm xúc đầu đời.
Trong "Tôi đi học", mùa Thu hiện lên qua cái se lạnh đầu mùa, qua đám mây bàng bạc, qua con đường làng đầy lá rụng, qua tiếng gọi ríu rít của lũ học trò và nụ cười hiền của người mẹ dắt con đến lớp. Đó là mùa Thu của nỗi bỡ ngỡ, trong sáng và ngây thơ. Mỗi chiếc lá vàng rơi, mỗi cơn gió nhẹ thoảng qua đều gợi trong cậu bé Thanh Tịnh một cảm xúc khó tả, vừa háo hức, vừa lo âu, vừa bâng khuâng khi bước vào ngưỡng cửa đầu tiên của cuộc đời học trò.
“Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.”
Mùa Thu trong văn Thanh Tịnh gắn liền với ký ức và tâm hồn người VN, một thứ mùa Thu làng quê, nồng hương lúa mới, thoang thoảng khói rơm, gió heo may và ánh nắng vàng nhạt. Nó không ồn ào, không lộng lẫy, mà thấm vào tim người đọc bằng sự dịu dàng và nhân hậu của đời sống. Và cũng nhờ chính những hạt giống tâm hồn đó, đã trở thành chất liệu tinh thần nuôi sống những năm tháng nhọc nhằn thời niên thiếu của mình. Sau năm 1975, thời bao cấp, mỗi lúc tới ngày tựu trường, nhìn cảnh cha mẹ đôn đáo lo toan cái ăn cái mặc, quyển vở cây bút, chứng lý lịch, chuyển hộ khẩu cho con, mình chạnh lòng vô cùng. Thời kỳ đó, hằng năm cứ vào cuối thu, không còn "lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường", mà là "lòng tôi trĩu nặng vì những lo lắng nhọc nhằn của mẹ cha...". May mắn là thời gian đó rồi cũng đã qua đi. Mong rằng thế hệ trẻ ngày nay luôn được sống hồn nhiên vô tư, náo nức chào đón ngày khai trường như mình thưở nào. Tất nhiên là cho dù ở đâu, bất kỳ quốc gia nào, tuổi thơ cũng xứng đáng được thương yêu, được nuôi dưỡng trong một nền giáo dục nhân bản, khai phóng, tự do phát triển với tâm hồn cao thượng; chứ không phải lo lắng sợ hãi bị phân biệt đối xử, và bị đầu độc bởi những tư tưởng chia rẽ hận thù. Đó cũng niềm mơ ước lớn lao nhất của bao bậc phụ huynh trên trái đất này.
Hai mùa Thu ấy, một bên là sự khởi đầu, một bên là sự dừng lại. Một bên là tiếng cười trẻ thơ, một bên là tiếng gió của thiền định. Nhưng cả hai đều gặp nhau ở một điểm chung, sự tĩnh tại nội tâm của con người. Dù là một đứa trẻ cắp sách đến trường hay người lữ khách đang đứng trên núi cao, bỗng chợt nhận ra một khoảnh khắc vẻ đẹp mong manh mà sâu thẳm trong cuộc sống. Có lẽ, chính vì thế mà mùa Thu luôn khiến lòng người lắng lại. Dù ở miền quê VN hay trên đỉnh núi Appalachian Mountains, mùa Thu vẫn là mùa của tâm hồn, mùa nhắc ta nhớ mình đã từng bắt đầu trong sáng biết bao, và cũng dạy ta biết dừng lại để lắng nghe chính hơi thở của đất trời và của chính mình.
Thôi lan man chút về mùa Thu. Thân chúc tất cả các anh chị em, băng hữu một cuối tuần an vui .
PN
No comments:
Post a Comment
Comments: